I I thef«d«jttj/e tOW"rthat fo- ®ear fyorge, 7 ««nor tefrv",r use to as the Ward Warmoeskerken We are very {j through ttfCUA W reS1^- Jhe weather Was hacCcotnc t jpod disausted m tyuf, the peov/P 7, r. an enif Wa fovT'?^ <BerJn ov *^W: tfle really eat too early)'IT'' atJ°Ur (those We jn8- 1 hope for rf r &h tfle town w 1 PUtcflmen yht attract sold WiCCè* renovate! WC&F> y Sear, do Zj^rs. ^^oon.fir f& jéss interestinjf Wejiassecfthrough n Mow were your PÜ. S°ur summer hoCUays? ^aces hlutigrnan Ruim een eeuw geleden bezocht een Brits echtpaar Nederland: Nico en Beatrix Jungman. Op zoek naar karakteristieke mensen, plaatsen en klederdrachten reisden zij het hele land door om vervolgens een uitvoerige beschrijving van het land en de bevolking te maken in tekst en afbeeldingen. Nico verzorgde de 75 schilderingen en Beatrix meer dan 200 pagina's tekst die kritisch (lees: negatief) en van de hak-op-de-tak geschreven is. In 1904 werd het geheel uitgegeven in Londen bij Adam Charles Black als onderdeel van een serie van alle mogelijke landen waar ook ter wereld. In het boek Holland worden alle provincies één voor één beschreven. Na de beschrijving van Zeeland volgt Noord-Brabant, waar het echtpaar ook kort verbleef in Bergen op Zoom... De Waterschans 3 - 2012 108 Werd hier gewacht tot het vier uur was? Hotel afspanning D'Angleterre in de Steenbergsestraat rond 1910. Het hoofdstuk begint met de vermelding van Breda, 'a town with a military college. It has a fine park and a large medieval church, against the walls of which are little houses which seem to seek protection from the great building.' Van de Markt in Breda maakte Nico Jungman een fraaie schildering. Niet Breda, maar 's-Herto- genbosch trok de aandacht van Beatrix: vanwe ge de interessante naam, geschreven met een kleine s voorafgegaan door een apostrophe: 'the apostrophe caused much curiosity in my ques tioning brain.' Enig gevoel voor humor heeft ze wel, wanneer ze de stad bestempelt als de 'little town with the long name'. Dat het verblijf in Den Bosch aangenaam is, blijkt uit het feit dat 'the band plays every night in the market-place and market is held every day in the week. Among the stalls the spectacle is of the liveliest kind." Trouwens, zo'n markt heeft ook een minder leu ke kant: 'The sides of the market were devoted to the sale of exceedingly odorous cheese and still more objectionable fish." Vervolgens valt er nog maar weinig positiefs te lezen over Brabant. Beatrix heeft het op zeker moment zelfs over de 'uncultured Dutchmen', die overigens wel - en dat verbaast haar dan weer - allemaal beschikken over 'a wonderful knowledge of their country's great masters of art. Even the driver and the conductor of the tramcar have all the names at their fingers' ends.' Wei jammer, zo meent ze, dat deze ken nis geen goede smaak voor een fraai interieur teweeg heeft gebracht; hier worden de huizen gevuld met 'hideously-carved modern furniture and many useless and inexcusable ornaments.' En daarmee is de toon gezet voor het vervolg waarin Bergen op Zoom besproken wordt. Reeds in de eerste regel maakt Beatrix duide lijk dat ze het hier niet erg naar haar zin heeft Genoten Nico en Beatrix hier van de characteristic Dutch dish known as 'gehakt'? Interieur hotel De Gouden Leeuw in de Fortuinstraat in 1908. gehad: ze noemt Bergen op Zoom een 'town with a name out of all proportion to its size and interest.' Ze vervolgt: 'It is old, out of the way of movement and prosperity; but of late years the surrounding land has been devoted to the culti vation of beetroot for the purpose of sugarma- king, so that the little town may yet have days of commercial glory.' Beatrix vertelt dat ze Bergen op Zoom leerde kennen terwijl ze in een klein hotel wachtte op de maaltijd. Ze beklaagt zich erover dat in Ne derland het diner geserveerd wordt om vier uur, wat blijkbaar de gewoonte was. Omdat Beatrix en Nico Jungman daar niet aan gewend waren, vonden ze vaak de hond in de pot en moesten het dan doen met eieren of een rauwe biefstuk. En dat terwijl hen steeds verteld werd hoe overvloedig de maaltijden konden zijn. Het is dan wel vreemd dat 'half an hour after the meal was over not a vestige remained': niets bleef er over! Daarom beschouwde ze termen als 'table d'hote' (gastenmaaltijd) en 'plats du jour' (dag schotel] eerder als mythen. Toen het echtpaar om half twee aanschoof in het kleine hotel, kreeg het gezouten paling en eieren voorgeschoteld. En toen was het wachten tot vier uur. En dat was toch enigszins rampza lig als we Beatrix moeten geloven: 'Honestly, I do not believe that hunger was the cause of my 109 De Waterschans 3 - 2012 WARTAAL I y u <">K&A 0~& .A A. TEITSMA M Fortuinstraat, Bergen-op-Zoom c(ü V Hv Hótel „De Gouden Leeuw Tel. Int. no. a6 M. v. d. Boom Steen bergschestraat 40 Bergen op-Zoom

Periodieken

De Waterschans | 2012 | | pagina 17