n
s"""l:lriïn
Roosy0**1"
Afb. 7: Kaart Bergen op Zoom en omgeving. Collectie Archief
MHC
kingskordon wordt geformeerd. Dit scenario
moet in werking treden indien Bertha onver
hoopt toch ontvoerd zou worden. Alle omlig
gende gemeentes in de regio zijn op de hoogte
gebracht, hun telefoonnummers geregistreerd
en zij ontvangen instructies hoe te handelen
bij alle uitvalswegen. Op de telefooncentrale
ligt een verzegelde enveloppe, inhoudend een
lijst met telefoonnummers, te openen als code
'Alarm Bertha Hertogh' van kracht wordt.
Iedere omliggende politiepost krijgt de opdracht
een plan de campagne aan Bergen op Zoom te
overhandigen.
Een voorbeeld is het district Tholen, waarover
op 28 december 1950 het navolgende wordt
beschreven: "Na telefonische melding zal
door de post Tholen de brug onmiddellijk
onder bewaking worden gesteld, evenals de
veren bij Oud-Vossemeer, Zijpe, Stavenisse en
Scherpenisse en het overzetveer Gorishoek-
Yerseke. Op alle wegen in en buiten de
bebouwde kommen der gemeenten zal een
Afb. 8: Alarmering district Zeeland. Collectie Archief MHC
De Waterschans 4 - 2012
146
nauwgezette controle worden uitgeoefend."
De waterpolitie van Zeeland wordt onmid
dellijk op de hoogte gebracht evenals de vlieg
velden Seppe en Woensdrecht. Zelfs worden
alle gemeenten die aan de grens liggen via de
marechaussee gealarmeerd. Zo wordt er aan
de Limburgse districten Maastricht, Heerlen,
Venlo en Roermond gevraagd om, indien bij
de doorlaatposten Brits-Indiërs of moslims
van andere nationaliteiten hier te lande willen
binnenkomen, onmiddellijk de commissaris
van politie in Bergen op Zoom hiervan in kennis
te stellen met vermelding van hun reisdoel en
plaats van bestemming. Er wordt tevens aan al
deze grensposten een foto en signalement van
Bertha overhandigd.
Ook is er contact met het Kabinet des Konings
van België te Antwerpen, omdat men voorziet
dat ontvoerders met een snelle wagen direct de
grens zullen oversteken.
Het resultaat: een hele reeks van maatre
gelen, zoals het dag en nacht onder bewaking
staan van de woning van de familie Hertogh
aan het Emmaplein 26. Een agent in uniform
bij de voordeur, in burger aan de achterzijde of
in de woning. Door iedere dienstdoende agent
wordt een uitgebreid rapport uitgebracht van de
bewakingsactiviteiten.
De politieagent in burger begeleidt Bertha,
vaak met haar zusjes, om 8.15 uur naar de
Gerardus Majellaschool aan de Noordsingel,
met vermelding van de precies te volgen route.
Om 12.00 uur wordt dit in omgekeerde volgorde
beschreven. Om 13.15 uur gaat het weer terug
naar de Noordsingel en om 16.00 uur volgt de
begeleiding terug naar het Emmaplein. Maar
ook een wandeling, winkelbezoek, de bezoeken
aan de Lourdeskerk en zelfs sneeuwballen
gooien; het precieze tijdstip, de exacte route,
alles wordt minutieus beschreven. Zo wordt het
leven van Bertha in de eerste vier maanden van
haar verblijf in Nederland beschreven in 325
notities en dat geeft aan hoe zij gevangen zit in
een keurslijf, ver weg van haar 'vrije' leven in de
kampong in Oost-Kemaman.
De heer Pompe, inspecteur van politie in Bergen
op Zoom, doet bij de procureur-generaal in
Den Bosch zijn beklag over de zware wissel
die de bewaking van Bertha op zijn korps trekt
en vraagt om meer manschappen. Het is een
feit dat in verband met de ligging nabij de
grensovergang het extra moeilijk voor Bergen
op Zoom is om bij een eventuele ontvoering
adequaat te kunnen handelen. Maar de
procureur-generaal komt met een opmerkelijk
antwoord en doet de voorzichtige suggestie of
het gezin dan niet beter kan verhuizen naar het
midden van het land.
In een later stadium wordt door hem zelfs het
voorstel gedaan of het niet verstandig zou zijn
om Bertha voor een bepaalde periode in een
klooster te laten wonen om de schier onmo
gelijke taak van constante bewaking te door
breken. De bewaking heeft strenge orders
en de politieagenten zijn voorzien van een
kleine camera. Indien personen de woning
aan het Emmaplein benaderen moet de iden
titeit worden vastgesteld en zo nodig een
foto gemaakt worden. Het snel reageren op
'verdachte' situaties wordt bemoeilijkt, omdat
in die tijd weinig particulieren een telefoon
aansluiting hebben. Soms moeten agenten bij
onraad een straat verderop om telefonisch
hun bevindingen door te kunnen geven. Dat dit
lastig is moge duidelijk zijn en daarom krijgt de
familie Hertogh een eigen telefoonaansluiting.
Maar na een jaar klaagt de heer Hertogh dat
de telefoonkosten te hoog zijn en hij wil de
aansluiting laten opheffen.
Voor de post gelden andere regels. Er is met
de plaatselijke PTT een regeling getroffen dat
alle post eerst aan de heer Houtman, lid van
het Comité Bertha Hertogh en wonend in de
Fortuinstraat 19, aangeboden zal worden. Hij zal
de post aan een nauwkeurig onderzoek onder
werpen, omdat men bang is voor medicijnen,
haar of spelden als instrumenten van zwarte
kunst.
De rigoureuze bewaking is ingegeven door
de ontvangst van vele brieven en natuurlijk
ook door het rondhangen van nieuwsgierige
personen.
Alles wordt genoteerd door de dienstdoende
politieagenten en menig jongeman krijgt een
fikse uitbrander als hij zich te dicht bij nummer
26 op het Emmaplein bevindt. Maar voor de
meisjes in de buurt is het gewoon spannend, al
die belangstelling. Ook voor de meisjes Hertogh
zijn de verschillende agenten, die kind aan huis
zijn, een 'geliefd' onderwerp, zo blijkt uit corres
pondentie van vader Hertogh, als hij zijn beklag
daarover doet bij de politie-inspecteur.
De ontvangen brieven zijn te verdelen in twee
categorieën, de persoonlijke en de politieke.
147
De Waterschans 4 - 2012
Kr/Jt
Nispe»
HAMTACr
4v**3
SL R,jK^r^s
\A/OüW
HE"o«P(
Po*"* P1
3 Januari 1951
Middelburg
Dwn 45
Telefoon K«1180-2788.
DISTRICT MIDDELBURG
RIJKSPOLITIE
C0MMA5DAIÏT
K
Nuotniri
Ho. 1 - Al#./Af 4.Reoherchè.
ring B.den HSRTOGH
OHDERWERPi Ala
1
BERGEN
Op LOOM
Bijlagwii t.
Haar aaalaitling ran hat oudarhaud. 4d. 3 4a*ar,i
t«ur C.L.A.M. PCMPE Uwar adainiatratia, hab ik da aar DWaladalHa-
.tr.nir« hat navolgand» ta barichtan. n
Zodra aan hat Diatriotsburaau dar Rijkapolitia ta MIDDELBURG
(talafocm K. 1180-2788) ran U het barioht wordt ontvangen»
ring Bertha dan HSRTOGH in werking", wordt wanaf dit Diatriotabureau,
■at gebruikmaking van daaalfda woorden, onniddallijk gewaarachuwdi
1a. GaaMantapolltia GOES)
2«. idea. MIDDELBURG)
3«. ides. YLIS3IHGEH;
idem. TEHHBUZEH)
5.. Qroep.ooKajLnd.nt d.r BiJk«olltl. t. OUimun» (be~tln« r..r
Hoadakanakarka - Tarneusen;
6.. Gro.p.comoandAjit d.r SIJlopollti. t. HOHTrSISSB (b.mttng T..r
Kruintngen - P.ricpold.r)
7.. Gro.p.oonmandant d.r Hijkuipolitl. t. BBE3KEK3 (bowling T..r
71 i ieing.n - Breien.)}
Ba. Oro.paoono.nd.nt dar Kijt.politie te tLOSTIBOB (baraaking raar
Xataeraar - Zlarikaaa)i
9a. Connandant Varkearegroap MIDDELBURG, die aorgt dat «middellijk
het nodige autoimtariaal w.o. Stationoar wat «obilofoon da weg
10a, Matriotareoherohe ta MIDDELBURG, dia «ioh ta «ijn.r baaohikking
Hierna wordt door da ambtenaar dar Rijkspolitie dia deze be
richten heeft doorgegeven, hiervan konnis gegeven aan mij
Kapitein C.J» DEURLOO; alsdan sal beslist worden of ook da hieronder
volgende waarschuwingen sullen plaatsvinden, t.w.
11a. Groepscommandant dar Rijkspolitie ta ST.LAUR2HS (bewaking vaar
Veere Kamperland)
12». Oro.p.commndwit d.r Bijkfljolitl. t. KOBTKKE (lwwaklng T.r»n
13.. OrotptlonlTatT d.r Rljlupolltl» t. a-aM-AUneOHSI (lm-
king veer Wolphaartsdi jk - Kort gene).
Door da Inspecteur POMPS sijn reeds naatregalan besproken nat
da Oroepeconoandant der Rijkspolitie te THOLSH (voor sovèr betreft
het eiland Tholen) en aat Groepsooca^ndant KRUIHINOEH (voor sorer
betreft bewaking Rijksweg in dia gekante an Veerboot Kruiningen -
Parkpolder), waarmede ik accoord ga.
San kaart van de provincie Zeeland, waarop de verschillende
te bewaken punten (voor sover betreft de Rijkspolitie), gelieve
hierbij aan ta treffen.
Ben dienstorder, houdende nadere aanwijtingen voor het perso
neel, wordt door mij uitgegeven.
De Connandant van het District,
De Dir.Off. der Rijkspolitie 2e klasse,
•llki/
~J>
G.H.van HELDEN.
f 14e. Qroepsconnandant der Rijkspolitie ta BHUIHISSB
(bewaking vaar Zijpa-Anna Jaoobapoldar).
AAHi de Heer Coesnissaris van Politie
berge» op zoom.
