OfT^t 0-zJhJL
feTCSr. ^rartió,. vjT'
j. J.IP-
a wa u s- v** v $*y- v fL
McJ yöUlxiJéPE^ Hip?
-4 .L
_a ^W y^^( aiifu -
Jaa „kj*~ Öa-M^v"A?£>7 vfc0i7»v xiA du, */Vm y>fl^ - j 7
jVv« jSgHb "£-* »Lt
t_x |wvy yi~M+~ Y*Lm6*~. pAy„4
C~ VmAA Aj. *«4w l*^ *-*<•., - «*Ca^
v*^"
to f-
Afb. 9: Brief met tekening van doodskisten. Collectie Archief
MHC
Wvx«« -u**J
Afb. 10: Dreigbrief Mene Tekel. Collectie Archief MHC
Bij de eerste gaat het vooral om dreige
menten, waarschuwingen en scheldpartijen
aan het adres van de heer Hertogh. Hem wordt
verweten een egoïstische vader te zijn, omdat hij
zijn dochter na acht jaar weer opeist; een vader
die zijn dochter niet waard is, omdat hij alleen
naar zijn eigen belang kijkt en niet naar dat van
Bertha.
De strekking is over het algemeen dat Bertha
in Singapore thuis hoort, bij haar eigen man
en niet in de voor haar vreemde omgeving van
Bergen op Zoom. Er wordt door briefschrijvers
gesuggereerd dat de hele zaak een prestige
kwestie is geworden voor de rooms-katholieke
kerk, blijk gevend van een fanatisme dat haar
hier en in Zuidoost-Azië geen goed zal doen.
Fanatisme is er al genoeg in de wereld; achter
het IJzeren Gordijn.
En het blijft niet beperkt tot brieven uit alle
windstreken van Nederland; ook Belgische,
Duitse en vooral Engelse personen laten
zich niet onbetuigd. Naast de emotionele
aanklachten wordt er ook gesuggereerd dat hij
financieel beter wordt van deze situatie. Deze
brieven zijn vervelend voor de heer Hertogh,
maar ze zijn niet zozeer dreigend voor Bertha.
Qua inhoud zijn het dreigbrieven, maar wel
voorzien van adresgegevens en ondertekend.
Een voorbeeld is de brief ondertekend met vijf
kruisjes en vijf lijkkisten.
Deze brief met doodskisten komt uit Holstein,
Duitsland (26-04-1951), het is een dreigement
aan de heer Hertogh, omdat hij niet goed
gehandeld heeft ten opzichte van zijn eigen kind.
"Bertha moet onmiddellijk terug naar Che Aminah,
want dreigende geesten zullen zich wreken en een
groot ongeluk over u brengen. U hebt 2 maanden
de tijd om haar uit te leveren. Er heeft zich een
grote schare onzichtbare geesten met getrokken
zwaard post gevat rondom Uw woning. Zij wachten
af wanneer zij zullen toeslaan. Zij bezitten de
macht op verschillende wijze te straffen met
ernstige ziekten, die dodelijk zijn." In dezelfde
brief wordt Hitier aangehaald, dat hij niet wilde
luisteren om de joden met rust te laten. Hij is
met de dood gewroken en zijn handlangers met
levenslange straf.
Anders is het met de meer politieke brieven,
De Waterschans 4 - 2012
148
waarin gedreigd wordt Bertha te ontvoeren;
waarin vader Hertogh en ook het Comité Bertha
Hertogh verantwoordelijk worden gesteld voor
de rellen en de doden in Singapore. En soms
zelfs voor de wereldwijde wantoestanden, zoals
de groei van het communisme. Deze schrijvers
blijven vaak anoniem en het is niet altijd
duidelijk of het individuen zijn of dat er bepaalde
organisaties achter zitten en hoever hun werke
lijke invloed reikt.
De dreigbrief die van grote betekenis is geweest
voor het opzetten van het gehele verdedigings
mechanisme rondom Bertha is die van 'De
Haters van "t Geweld', met als opschrift 'Mene
Tekel', naar het Bijbelse adagium Teken aan de
wand.
De dreigende inhoud: "geloof niet dat deze
misdaad, dit kind aangedaan, ongewroken zal
blijven. Bertha zal ontvoerd worden, ook hier
en De KLM zal boeten met het verlies van zes
Constellations", eist alertheid.
Hoofdagent De Neef van de politie te Bergen
op Zoom heeft er zijn handen vol aan. Er
worden onderzoeken verricht op Schiphol, in
Amsterdam, Den Haag, Sloten en Hilversum, de
plaatsen die in de brief genoemd worden.
Er wordt contact gezocht met de Binnenlandse
Veiligheidsdienst, die op haar beurt weer
contact met de KLM heeft. De KLM heeft
brieven ontvangen met rouwadvertenties en de
dreiging van het verlies van vliegtuigen. Daarom
wordt een linkse (communistische) dreiging
vermoed. De gedachte aan het communisme
wordt ingegeven door de tijd. Na de Tweede
Wereldoorlog wordt deze stroming als een
dreigend rood spook ervaren.
Verder onderzoek leidt tot mogelijke activi
teiten onder het personeel van Schiphol, maar
de verdenking blijft zonder resultaat. Ook het
onderzoek naar de enveloppen brengt de poli
tieman uit Bergen op Zoom niet verder dan tot
de conclusie dat de afzenders weliswaar een
linkse signatuur hebben, maar dat dit geen
bewijs is dat zij een bedreiging vormen.
Veel dreigender van aard is de brief die de
tekst "Slamat datang di roemafr" (Welkom thuis]
bevat. Er wordt gedreigd met actie om Bertha
terug te brengen naar Che Aminah en Mansor
Adabi. Volgens de schrijver wordt er overal in
de wereld geld ingezameld. Ook wordt er steun
gezocht bij die Nederlanders die eveneens
walgen van deze ontvoering. Er wordt gewerkt
aan een groots opgezet plan en daarom de
waarschuwing: houdt Nadra (de moslimnaam
van Bertha) binnenshuis. Citaat uit de brief:
"neen, de pers mocht op Schiphol Nadra niet te
woord staan, anders zou uw misdaad aan het
licht komen, oh Christelijke oudersHoe
zwaar zal u boeten, hoe zwaar zal helaas de
KLM moeten boeten, hoe zwaar zullen inter
nationale gevolgen drukken op Uw egoïstische
hart".
Als een bedreiging ervaren, maar achteraf
meer te lezen als een spannend verhaal, is het
gebeuren rondom de persoon Vermeulen. Dit
begint met een bezoek aan het Emmaplein op
7 september 1951, als geconstateerd wordt dat
een onbekende man een paar uur rondloopt in
de buurt en aan een meisje vraagt of zij Bertha
Hertogh is. De dienstdoende rechercheur
knoopt een praatje met hem aan en dan blijkt
dat hij Bertha wil gaan interviewen voor het
Belgische blad De Nieuwe Post.
Het blijkt J.G. Vermeulen uit Amsterdam te zijn.
Hoewel hij die dag uitgeleide wordt gedaan
naar het station en om 18.25 uur de trein naar
Amsterdam neemt, zal zijn herhaalde aanwe-
Afb. 11: Bertha. Beeldbank MHC
149
De Waterschans 4 - 2012
FAUSTD NU MINE
BERQA VICTRIX
3)*. Jju*X&X\A iTU. t*Wu»XK ^v>i 'fyuX vXh tyiXStt v~^uL
jtei». *»1 V Txu. k-- T'xt^ 4»!* /A vU YCV y^i JuJ ipti* *Ui
£cfc~ ~*A -Uf-W -1^4 a (W^wA ♦^ww.l^L
-jjfei wt- 4^7 &*d~J^r Ya. a4 jCAcA, -Cu &t tyuy*Z,Hn. j
V^* -w v
■QJ^. ^4^*' y*+*" 4 Xx t4 UA-t ^MW ftX<A -** 1
^Jf jwl^i -V-4^ Xa* v|u^ vLx a,..^ 'Jcl^uJ^i l^iiX^obf-
yjic^l J^s. -6>xvAAyXl,4 -Lr aa-A
v -^Ai^-AAA^ Y-/ x^iLi*.^ -*a-a 'ji+&ti ,H) -
ji^>-[ JtU>~< i-u -fi* u »uTUi .Uo^w j^-i a~u ~a^j< -^~ ^ahw
-J I Va.A l^*A 1 1&~k\ i*^-. -tx4^ Yix» -^LlAi A"~ AAA-
$]^jf*~~ 'z-A ~~A ki ,:^U^U *-~{ M
1 "fL«nv <xiM-UM<;
^KaaAc^^ k«vu4: /V\^k/<xJV ftcJU^JU^i
(ydiev^ nrcLtX eia.fr M&- /m^oU*.OL«i dót kó~cL ftAM^L«U«wv 5
.^w^iA^iji^i Vat 4
^LtAA; o-*v^©».aa«wa ^0x4-^0 Ai<Ko4 -^aaaO^c «J/CAj^A j
/Ow /0<^<MA.oLciaaxJL A»^,tjc(xtcvu I
lwyft b^t frw^tMVcL AM^VcU^ ook. Cr
^Cw-^E-cfL «wvcUa"
I j it i.H w«yV
^Xa^Xa^* O&a^ (j ^0VUx|-O4_OAKHnA4 (AA/ I *J S" I
£^^4. J*- mT^ij/vwa ie», H$ cy Pvai^aaxTcX
L, i, t1 if
h^- '***<L«ltV yHAAAAX^ \kA-L ep a-Lax^v
j^lAAi J fro-ot- ftV»AVUX<.V .ck- iIhJuxMU^ /t*AAA
oU4- iuAA»<t v.m| oJ^^tjtAiArxXA. AvUCys
AaaA-i,yr^scLcvUts rrrc^düt^i /A^CyA^^oL
'^t Pf^tx-UAXA^ /Ijici. A)WijiaHxU JU.^)
oLt^ l«Uxioi (Aaq-iua^a...
H<-4XAH %ftMj A
tx' XOA**' i 1 KaIxKAX»*^
