WARTAAL
I EEN 7
OTENDOP
die Napoleon in 1809 in Oostenrijk zou voeren.
Na Oostenrijk volgden Spanje en Portugal. Bij
zijn vertrek uit Essen werd door zijn familie be
loofd dat er een kapel opgericht zou worden als
de jonge Klaas levend en wel zou terugkeren.
In Bergen op Zoom werden de jonge mannen pas
in 1811 voor het eerst opgeroepen voor een lo
ting van de conscriptie. Burgemeester Vermeu
len kreeg op 16 maart 1811 de eerste oproep om
36 manschappen voor de infanterie en 43 voor de
vloot te leveren. Aan de loting in Breda moesten
alle Bergse jongemannen die in 1788 waren
geboren deelnemen. Volgens de lijsten
waren dat er 125, waarvan er 46 onbekend
en 32 reeds gestorven waren. Van de wel
bestaande Bergse jongemannen kwamen er
40 in het leger terecht.
In 1812 werden nog meer jongens opgeroe
pen het leger te versterken. Napoleon had
in de winter van dat jaar een grote neder
laag geleden tijdens zijn oorlog in Rusland,
waarbij 50.000 van zijn 600.000 manschap
pen omgekomen waren. De twee 'jaargangen'
1789 en 1790 werden daarom tegelijkertijd
opgeroepen voor de loting. Uiteindelijk gingen
daarvan slechts 32 lieden echt in dienst.
Het bataljon van Klaas van Loon vertrok in
oktober van datzelfde jaar naar Madrid. Klaas
blijkt daar nooit aangekomen te zijn: hij is vol
gens de regimentsregisters in diezelfde maand
in een hospitaal terecht gekomen. Waarom en
hoe lang hij daar lag en waar hij daarna nog is
geweest, is onduidelijk. Wel is bekend dat hij op
vrijdag 22 juli 1814 terugkwam in Essen, na ont
slag te hebben genomen in het leger.
Klaas van Loon ging waarschijnlijk niet direct
naar huis. Frans Buijsen schrijft dat hij "eerst in
een herberg in Huijbergen zou zijn neergestrek
en en vandaar iemand gestuurd zou hebben om
het blijde nieuws voorzichtig mee te delen aan
de familie. Vader was intussen overleden, zijn
oude moeder zou hem in zijn haveloze kleren en
ruige haren en baard niet hebben herkend, ech
ter wel de trouwe waakhond. De Griekse dichter
Homeros had eertijds al iets dergelijks verteld
over de thuiskomst van de zwervende Odysseus."
Aan de oorlog in Rusland en ook aan de Slag bij
Waterloo heeft Klaas dus nooit deelgenomen. Hij
zou zelf verteld hebben dat hij tijdens de Slag bij
Waterloo in het bos een potje kaart speelde...
Klaas van Loon trouwde drie jaar na zijn terug
komst in 1817 met Cornelia Antonissen. Na de
dood van zijn jonge vrouw en twee van hun vier
kinderen hertrouwde Klaas in 1930 met Dymph-
na Roecken te Nispen. Van hun negen kinderen
overleden er ook twee.
Frans Buijsen schrijft: "Nicolaesvan Loon, sol
daat van Napoleon, had in zijn leven heel wat
meegemaakt en met heel wat tegenspoed te
kampen gehad, niettegenstaande dat bereikte hij
een zeer hoge ouderdom."
Hij overleed op 9 mei 1868 op 80-jarige leeftijd.
N'.COLAAS van loon.
Het bidprentje van Nicotaes van Loon,
soldaat van Napoleon
En de kapel? Belofte maakt schuld. Wel werd die
schuld pas 40 jaar na terugkomst van Klaas van
Loon ingelost.
Tussen 1852 en 1854 werd het kapelletje ge
bouwd ter ere van Onze Lieve Vrouw van het
Heilig Hart. Boven de deur van de kapel staat
geschreven: "Gaet hier Maria nooyt voorby, of
zeg eens: Moeder, bid voor my."
Al liet de bouw van het kapelletje lang op zich
wachten, het gebouwtje staat er nog steeds en
blijft ons tot op de dag van vandaag herinneren
aan de grote veranderingen op het toneel van de
wereldgeschiedenis waarin ook de kleine lieden
uit onze streken een rol speelden.
Met dank aan de vriendelijke medewerking van
Koninklijke Heemkring Essen die mij het artikel
'Nicolaes van Loon, Soldaat van Napoleon' van
Frans Buijsen uit het jaarboek De Spycker (1988)
welwillend ter hand stelde.
De Waterschans 4 - 2012
164
De jaren rond 1800 vormen voor Europa een roerige en ingewikkelde periode in de
geschiedenis. Het is een periode van opstand en revolutie, van omwentelingen en
onenigheid. Een van de hoofdrolspelers is Napoleon Bonaparte.
De belangrijkste gebeurtenis is wellicht de Franse Revolutie, die een eind maakte aan de
koningstijd in Frankrijk en zorgde voor een eerste grondwet. Daarvan vormen vrijheid,
gelijkheid en broederschap de basis. Napoleon verspreidt de idealen van de revolutie
verder en verovert 'de wereld'. Hij streeft naar een Franse hegemonie in Europa. Zijn
veroveringspolitiek lijdt echter schipbreuk door de grootmacht Engeland en door de
uitgestrektheid van zijn 'Grand Empire'.
1789 - Franse Revolutie
1796 - veldtocht van Napoleon naar Italië
1798-1 799 - veldtocht van Napoleon naar Egypte
1799 - Napoleon eerste consul van Frankrijk
1802 - Napoleon consul voor het leven
1804-1814 - Napoleon keizer der Fransen
1806-1807 - oorlog van Frankrijk met Rusland en Pruisen
1807 - Napoleon trekt op naar Portugal
1808 - Napoleon trekt op naar Spanje
1809 - oorlog van Frankrijk met Oostenrijk
1810 - Napoleon laat zich scheiden van Josephine en huwt Marie Louise
1812 - oorlog van Napoleon tegen Rusland, waar hij 's winters de nederlaag lijdt
1813 - macht van Napoleon neemt af, Fransen uit onder meer Nederland verdreven
1814-1815 - Congres van Wenen: een nieuwe kaart van Europa wordt getekend
1815 - Slag bij Waterloo (19 juni): Napoleon verslagen
1821 - Napoleon sterft op 5 mei als banneling op Sint Helena
165
De Waterschans 4 - 2012
IUMINE
ICTRIX
FAUSTD
BERGA
3,0700* de va* iTZZ
■stouwt?»***
CORNELIA. ANTON1S5EN,
U» EC1ITCE.NOOT 'a:<
dymphna roeken.
geboren te V Vlei 1868, voor-
uwe moecer ai
Mijne kinderen, eert
dagen haar* :even.. 3.
brachfVebben in het hui, de» ••deren.
I t r" VU. 28 Af» 1S0T-
i.(100 dagen A Haat
5
