"Grenzeloze Genealogie"
Medicina' en 'De Cyrurgie'. Behandeld wordt
onder andere: waarom kan een vrouw een kind
krijgen en een man niet? Waarom kan een man
niet de borst geven, hoe kan men een jongetje
verwekken? Interessante ingrediënten voor
middeleeuwse medicijnen worden besproken en
kunnen worden bekeken, zoals maagdenwas,
drakenbloed, duivelsdrek en walvissperma.
De lezing wordt omlijst door middeleeuwse
muziek gespeeld op replica's van middeleeuwse
instrumenten door het duo 'Wronghel en Wei'.
Dinsdag 29 januari 2013
De ramp, zestig jaar later
Kees Slager
Op 1 februari 2013 is het 60 jaar geleden dat de
zuidwestelijke delta werd getroffen door een
watersnood, die de geschiedenis is ingegaan
als 'De ramp'. Onder diezelfde titel schreef
Kees Slager een kritische reconstructie van de
gebeurtenissen tijdens de rampnacht. Slager,
die de ramp als veertienjarige meemaakte op
het eiland Tholen, baseerde dat boek voor een
belangrijk deel op interviews met meer dan 200
ooggetuigen. Zijn conclusie: de ramp was niet
alleen te wijten aan een noordwesterstorm en
springvloed, maar ook aan menselijk falen vóór
en tijdens de rampnacht.
Daarover - en dan toegespitst op West-Brabant
en op de hulpverlening vanuit Bergen op Zoom
- zal zijn lezing gaan. Maar ook onze veiligheid
anno 2013 komt aan bod.
De lezingen vinden plaats in de Hofzaal van Het
Markiezenhof aan de Steenbergsestraat 8 te
Bergen op Zoom op de dinsdagavond van 20.00
tot 22.00 uur. De zaal is open vanaf 19.30 uur.
De deelnamekosten bedragen 25,00 voor vier
lezingen (incl. koffie/thee). In de voorverkoop
zijn alleen kaarten voor de gehele reeks te
verkrijgen. Deze zijn te koop aan de balie van Het
Markiezenhof (di. t/m zo. van 11.00 tot 17.00 uur)
en de andere organisaties. Vanaf woensdag 2
januari is het mogelijk om kaarten per lezing te
kopen, deze kosten 10,- per stuk (op op). U
kunt niet vooraf reserveren.
Voorvragen kunt u mailen naar
lezingenreeksfdbergenopzoom.nl of bellen naar
tel. 0164-277077, Yolande Kortlever of Claartje
Rijkers.
Boekbespreking door Frank Wierckx
De werkgroep genealogie van de Koninklijke Heemkundige Kring Essen bestaat dit jaar 25 jaar
en dat mag niet onopgemerkt voorbijgaan. Ter gelegenheid van dit jubileum presenteert de
werkgroep een boek met de titel "Grenzeloze Genealogie". In dit boek wordt op iets meer dan
340 bladzijden een aantal genealogische sprokkelingen uit West-Brabant en de Noorderkempen
gepresenteerd.
Allereerst is daar de kwartierstaat (voorou
deroverzicht) van Martien van Pul, die begin dit
jaar op 103-jarige leeftijd in Nispen overleed.
Deze werd samengesteld door Ed Boeren en de
kersverse ereburger van de gemeente Essen,
Frans Buijsen, beiden zeer ervaren genealogen.
Uit dit overzicht blijkt dat het grootste deel van
de voorouders van deze eeuweling uit de directe
omgeving van Nispen stamde. In een tweede
artikel van de hand van Jean Bastiaensen wordt
een aantal aanvullingen op deze kwartierstaat
gegeven, die laten zien hoe de eerste generaties
van de familie Van Pul op grond van archieven
in het Duitse Anholt gereconstrueerd kunnen
worden. Bovendien laat de auteur op grond
van deze nieuw ontsloten gegevens zien hoe de
familie verwant is aan Hercules van Kuijc, een
bastaardzoon van Hendrik van Kuijc, heer van
onder andere half-Brecht en half-Zundert. Via
de heren van Kuijc stamt Martien van Pul af
van Karei de Grote. Andere families die op deze
manier van Karei de Grote afstammen zijn Van
Velthoven, Stuijts, Clerckx, van Beek en vele
anderen. De ontdekking is een doorbraak in het
De Waterschans 4 - 2012
170
onderzoek naar de afstammelingen van Karei
de Grote wat hier in West-Brabant tot voor kort
een nagenoeg onontgonnen terrein was.
In een tweede artikel van de hand van Jean
Bastiaensen wordt de familie Jordaens nader
onder de loep genomen. Lode Jordaens, de
drijvende kracht achter het Karrenmuseum 'De
Kiekenhoeve' in Essen en mede-initiatiefnemer
van de werkgroep, heeft jarenlang onderzoek
gedaan om de vraag te beantwoorden of en
zo ja, hoe hij verwant is aan de schilder Jacob
Jordaens. In dit artikel geeft Jean het antwoord
op deze vraag en laat hij zien hoe de leden
van de familie Jordaens onderling aan elkaar
verwant zijn. De oorsprong van de familie
ligt in het Belgische plaatsje Brecht, waar de
overgrootvader van de kunstschilder, Hendrick
Jordaens genaamd, rond 1470 geboren werd.
Later vestigde hij zich als kleermaker te
Antwerpen. Jacob Jordaens blijkt zelfs verwant
te zijn aan zijn collega Peter Pauwel Rubens,
aangezien zijn stiefgrootvader Dirk de Moij een
grootoom was van Isabella Brant, de eerste
echtgenote van Rubens. Bovendien laat de
auteur zien hoe de Antwerpse kunstschilders
Jordaens verwant zijn aan hun collega's in
Delft; een tot nu toe onopgeloste vraag voor
kunsthistorici.
In een ander lang artikel beschrijft Ed Boeren
de stamboom van de familie Boeren vanaf
ongeveer 1550. De familie Boeren heeft een
relatie met Bergen op Zoom. Zo huwde Maria
Willemse Boeren in 1763 met de Bergse
Medicinae Doctor Johannes Alphonsus de Toij,
die reeds weduwnaar was van Angeline van den
Enden. Angelina van den Enden op haar beurt
was de weduwe van Judocus van Rampelbergh,
in [even griffier van den doorluchtige huijse van
Bergen)
Twee andere artikelen zijn van direct belang
voor Bergse genealogen: Jac Nuijten beschrijft
de oorsprong van de Bergse hoveniersfamilie
Nuijten en Jean Bastiaensen de oorsprong van
de familie Jacobs alias Smets uit Kalmthout.
Het artikel van Jac Nuijten is gebaseerd op zijn
onderzoek in de archieven van Princenhage.
De stamvader van deze familie was Boudewijn
van der Veken. De nakomelingen van zijn
achterkleinzoon Jochum Jan Noijt Boudenzoon
lieten de naam Van der Veken vallen en gingen
verder door het leven onder de naam Nuijten.
Via Standdaarbuiten en Ossendrecht kwamen
nakomelingen van Jochen uiteindelijk in Essen
en Zandvliet terecht. Vanuit Essen vestigde zich
Cornelis Nuijten in 1768 te Bergen op Zoom. Hij
werd de stamvader van alle Bergse hoveniers
Nuijten.
De artikelen zijn prettig leesbaar en voorzien
van uitgebreide voetnoten, zodat de lezer
gemakkelijk kan nagaan waar de gepresen
teerde gegevens vandaan komen. Dit draagt
bij aan de wetenschappelijke waarde van deze
publicatie. Een manco van het boek is het
ontbreken van een register.
Voor een ieder die geïnteresseerd is in de resul
taten van genealogisch onderzoek in het werk
gebied van onze Kring (Stad en Land van Bergen
op Zoom) is dit boek een aanrader.
J.L. Bastiaensen (redactie) "Grenzeloze
Genealogie" Uitgave van de Koninklijke
Heemkundige Kring Essen, verkrijgbaar op haar
heemhuis. Moerkantse baan 48, Essen (nabij
de Kiekenhoeve). Prijs 34.90. Het boek bevat
een CD-ROM met aanvullende gegevens bij de
Kwartierstaat van Martien van Pul.
Noten
1. Het Markiezenhof Historische Centrum (MHC), Bergen op
Zoom, Trouwboek van de Nederlands Hervormde Gemeente,
trouwacte van 2 juni 1737
171
De Waterschans 4 - 2012
f AUSTQ NUMINI
B ERG A VICTRIX
eloze flB
jit
i Grenzeloze genealogie Grenzeloze g
Grcnz Jbzr-
genealogie Grenzeloze"
t ^«"'1
ie gren«
;rvc W
Oren;e c*4
mc genealogie brenzeK»
ealogie grenzeloze um
enzefoze gr nealcg^^H
t gem-akiRie
gene[loze ge
Dze
rt/aoie genealogie Grenzeloze gen
f V
f"'
ff
g re
lealogic Grenzeloze gel
■etoze genealogie
alogie Gre
grenzeloze gened
logie Grenzeloz» geneaj
>»loe.e erenzelo/e
neaiogli Grenzelo e gel
grenzeloZe^c-.^oiogieB
irenzeloze genealogie Grer>ztlt|
- nlogie gre*
logie Gi^i
-alogie
...S- jrenzei
nzeloze genealogie Gren:cfn|
"encjbgio grerttefcac g
2ieG»p*<C''0.e
ea og-e Grenzelo*
p«»«iek«e genealogie
niogie Grenzelo
enzeloze g<
•ogie Grenzeloze geneaB
