Van de hoofdredacteur Kroonleden Nieuwe leden per 15 november 2012 Inleveren kopij voor Waterschans 1,2013 vóór 1 februari 2013 Beste leden, In oktober organiseerde de jarige Vereniging Binnenstad, 30 jaar jong, een symposium over de toekomst van de binnenstad. Een toekomst die zeer onzeker is gezien de reeds ingezette terugloop van het winkelbestand. De stelling van Johan Stalknecht, een van de inleiders, luidde dat de winkelfunctie van het stadshart een afgeleide functie wordt. Een bezoek aan het centrum moet volgens Stalknecht in veel meer opzichten een belevenis worden. In de forumdiscussie ging het echter vooral over het nog versterken van die winkelfunctie en over het be staansrecht van winkels in de aanloopstraten. Van enig historisch besef getuigde de discussie in ieder geval niet. Win kels zoals wij die kenden, die van de middenstanders, en nu kennen, die van de winkelketens en grootwarenhuizen, zijn niet van alle tijden en zullen dat ook nooit worden. Winkels en winkelstraten zijn een ge volg van de industriële revolutie. In de voorafgaande eeuwen vervaar digden ambachtslieden producten, die zij aan huis en/of op markten verkochten. Na circa 1850 werden deze in onvoorstelbaar grote aan tallen in fabrieken gemaakt. De fabrikanten zochten naar verkoop punten en dat werden de nu zo vertrouwde winkels en al vrij snel ook warenhuizen. Slagers, bakkers, bloemisten en groenteboeren bleven nog lang hun producten aan huis verkopen, maar de meesten zijn on dertussen verdwenen. Vroeger woonden en werkten de ambachtslie den niet alleen in de aanloopstraten, maar ook verspreid over de stad. De moderne winkels concentreerden zich echter in het centrum en de aanloopstraten. De laatste decennia vonden de producenten nieuwe afzetmogelijkheden: meubelboulevard, bouwwinkel, tuincentrum, au toboulevard, weidewinkel en sinds kort internet. Waar een concentratie optreedt van deze voorzieningen komt al snel een horecagelegenheid, een bloemenwinkel en een of meer detailhandels. De ontwikkeling aan de Van Konijnenburgweg is illustratief hiervoor. Binnen enkele jaren geldt dit ook voor De Zeeland. Er is één belangrijke overeenkomst: al deze distributiepunten liggen buiten het centrum. De hier geschetste tendens zal zich doorzetten. Producenten en win kelketens zal het floreren van binnensteden een zorg zijn, het gaat hen om eigentijdse verkooppunten, feitelijke of virtuele. Cultuurhistorische organisaties, waaronder de Geschiedkundige Kring, is het reilen en zeilen van de binnenstad juist wel een zorg. Het blijven hameren op het versterken van de winkelfunctie en het vermarkten van het gemeentelijk bezit getuigt van korte-termijn-denken en gebrek aan visie. Bergen op Zoom moet op zoek naar wat de stad uniek maakt/gaat maken. Je kunt be schikken over prachtige hulpbronnen als de historische binnenstad en een Markiezenhof, maar wanneer je die hulpbronnen op dezelfde manier gebruikt als vergelijkbare steden, kom je niet verder dan de grijze middenmoot. Ber gen op Zoom moet de komende jaren op zoek naar een bijzondere aantrekkingskracht. In goed Nederlands, een unique sellingpoint. Ad van den Bulck, voorzitter. Charles Morgan door Michiel van Mierevelt, omstreeks 1630. Foto Sotheby's London veilingcatalogus U hoeft zich tijdens de komende feestdagen niet te vervelen. De redactie heeft voor u een dub beldik 'kerstnummer' gemaakt met zeer uiteenlopende onderwerpen. In de serie migratie krijgt u het laatste artikel van de hand van Lauran Toorians voorgescho teld met Charles en Thomas Morgan als onder werp van gesprek. De volgende keer dat u het Morganstraatje doorkruist, doet u dat, na het lezen van dit artikel, ongetwijfeld met een ander gevoel. Dan iets compleet anders. Heeft u weieens van Bertha Hertogh gehoord? Ik moet u eerlijk be kennen dat het voor mij allemaal nieuw was. Dat is deels te wijten aan het feit dat het verhaal zich voor mijn tijd heeft afgespeeld, maar ook als 'Bergse anekdote' ben ik deze geschiedenis niet eerder tegengekomen. Dat is verbazing wekkend als je ziet wat dit meisje in haar nog jonge leven allemaal meemaakte. Haar beleve nissen hebben Bergen op Zoom, zij het voor een korte periode, toch maar even op de internati onale kaart gezet. Tineke Fopma frist uw ge heugen op en brengt Bertha weer in beeld. Het artikel leest als een spannende detective. De waterschans, als onderdeel van de vesting, wordt uitgelicht in een bijdrage van Ad van den Bulck. Het betreft hier een verslag van de lezing die Professor Leune eerder dit jaar verzorgde. Het vervolg van dit verhaal bewaren we voor het eerste nummer van 2013. De werkgroep genea logie en ons aller Ward completeren deze editie van de Waterschans. Voorts ben ik blij u te mogen aankondigen dat het de redactie sinds kort is uitgebreid met Bart van Eekelen. Bart stelt zich verderop in dit num mer zelf voor. Om twee redenen is zijn komst meer dan welkom. Ten eerste heeft Bart zojuist zijn Master in Kunstgeschiedenis voltooid. Dat is een expertise die we binnen de club goed kun nen gebruiken. Bovendien is Bart nog jong en dat is prima met het oog op balans en continuï teit. Als laatste richt ik mij even tot de enthousiaste 'quizzers' onder ons. Naast een vooraankon diging voor onze eigen GeschiedenisQuiz die u elders in dit blad aantreft, wijs ik u ook even op het feit dat er een heuse vastenavondkwis in de maak is, onder regie van de Stichting Vasten avond, in samenwerking met de Rotary. Vanaf januari zult u ongetwijfeld meer hierover kun nen lezen in de plaatselijke pers, maar ik heb van de organisatoren begrepen dat u in ieder geval 31 januari 2013 in uw agenda kunt note ren. Rest mij niets anders dan u, ook namens de overige redactieleden prettige kerstdagen toe te wensen en een gezond en liefdevol 2013! Irene van Kemenade Dhr. L.G. de Bie Bergen op Zoom Dhr. A.W.M. van den Bogaerdt Bergen op Zoom Mevr. J. Boonman Bergen op Zoom Dhr. B. van Eekelen Roosendaal Mevr. M. van Kaam Bergen op Zoom Dhr. C.P.J. Matthijssen Halsteren Dhr. J.A. Rietdijk Veldhoven Mevr. J.P.M. Withagen Bergen op Zoom De uitgaven van de Geschiedkundige Kring kunnen mede tot stand komen dankzij het speciale lidmaatschap van de volgende bedrijven: DARVI BV P. JANSEN Installatie Techniek BV Taxi en toeringcarbedrijf DE KOCK Steenhouwerij DE KORT Hotel en Residence DE DRAAK - A Hampshire Classic 119 De Waterschans 4 - 2012 - N De Water schans. W i J 42ste jaargang nr. 4, december 2012 ISSN 0926-3918 Verschijnt viermaal per jaar Oplage: 1300 exemplaren De Geschiedkundige Kring van Stad en Land van Bergen op Zoom www.geschiedkundigekringboz.nl webmaster: Laurijs Weyts: webteamldgeschiedkundigekringboz.nl Postbus 280, 4600 AG Bergen op Zoom Erelid Dr. W.A. van Ham Bestuur Voorzitter: Ad van den Bulck Secretaris: Greetje Hage Kortemeestraat 11A 4611 TK Bergen op Zoom tel.: 0164-243144 e-mail: secretaris0geschiedkundigekringboz.nl Penningmeester: Frans Witjes Londonstraat 2 4611 HW Bergen op Zoom tel.: 0164-238621 e-mail: penningmeester0geschiedkundigekringboz.nl Bankrekening 24 05 922 Ten name van: Geschiedkundige Kring van Stad en Land van Bergen op Zoom Contributie 27 euro (minimaal! per jaar Ledenadministratie Frans Witjes zie adresgegevens penningmeester Overige bestuursleden Eric Goossen Jan van Tienen Willem Vermeulen Laurijs Weyts Hilde van den IJssel Tijdschrift van de Kring De Waterschans Redactieleden: Jac Backx Tineke van Dam Jaap Dekker (redactiesecretaris) Bart van Eekelen Irene van Kemenade (hoofdredacteur) Marieke Liefting Jan Peeters Yolande Kortlever Redactiesecretariaat J. Dekker Ansjovislaan 27 4617 AN Bergen op Zoom tel.: 0164-237572 e-mail: j.j.j.dekker0home.nl Toezicht distributie Frans Witjes zie adresgegevens penningmeester Ontwerp De Werkkamer Bergen op zoom Layout-vormgeving/druk Drukkerij NKB - Bleiswijk FAUSTO NUMINE BERGA VICTRIX

Periodieken

De Waterschans | 2012 | | pagina 2