n /ETERN/C MEMORIE
hoekig fronton. In de nis staan min of meer le
vensgrote beelden van een vrouw en een meisje.
Afgebeeld zijn hier de dochter Anna van de over
ledene en de kleindochter Elizabeth. Oorspron
kelijk was er nog een beeld van een tweede
kleinkind, Thomas, maar dat is verdwenen. Het
monument vertoont ook andere beschadigin
gen (de twee putti die nu in het moment zijn
geplaatst, horen daar niet thuis en zijn afkom
stig van elders uit de kerk). In het fronton, in de
koepel en op de pilaren aan weerszijden van de
nis bevinden zich familiewapens die voor zover
mogelijk weer in hun heraldische kleuren zijn
beschilderd en het geheel wordt geflankeerd
door zogenaamde trofeeën die oorlogsbuit sym
boliseren.2 Het monument wordt met redelijke
zekerheid toegeschreven aan de beeldhouwer
Francois Dieussart (circa 1600 - 1661), terwijl
Constantijn Huygens (1596-1687) nauw betrok
ken is geweest bij de keuze voor deze beeldhou
wer en bij het ontwerp van het monument.3
Het is duidelijk dat hier een krijgsman ligt be
graven en zelfs in zijn huidige toestand is dit een
imposant grafmonument dat zeker ook buiten
Bergen op Zoom meer bekendheid verdient. De
man die hier ligt begraven is Charles Morgan
(1575-1662) en het monument werd opgericht
door zijn dochter die daarmee meteen ook zich
zelf en haar kinderen liet vereeuwigen. Charles
Morgan is een alleszins interessante man. De
7
Het gebeeldhouwde portret van Charles Morgan op zijn
grafmonument. Fotoauteur.
lange tekst in het Latijn op de marmeren graf
tombe vertelt al gedeeltelijk waarom: achter
eenvolgens was hij aanvoerder van het Engelse
regiment dat aan Staatse zijde in de Tachtigja
rige Oorlog vocht, algemeen bevelhebber van de
troepen van zowel koning Jacobus I van Groot-
Brittannië als van de Deense koning Christiaan
IV in Neder-Saksen (Jacobus was getrouwd met
een zuster van Christiaan), en militair gouver
neur van Bergen op Zoom waar hij uiteindelijk
overleed en werd begraven. Eerder al had hij de
verdediging van Bergen op Zoom aangevoerd
toen deze stad in 1622 werd belegerd door de
Spaanse bevelhebber Spinola. Charles Morgan
nam hier het bevel over van de Schotse kolo
nel Sir Robert Henderson (1566-1622) die bij
een uitval uit de stad was gesneuveld.4 Morgan
werd voor zijn bijdrage aan deze voor de stad
zo belangrijke strijd rijkelijk beloond door het
stadsbestuur en dit wapenfeit alleen maakt hem
voor Bergen op Zoom al een bijzonder belang
rijk figuur.
Anna Morgan (1608-1687), de dochter die het
grafmonument liet oprichten, was het vierde
kind van Charles Morgan en diens echtgenote
Elizabeth en het enige dat de kindertijd over
leefde. De andere kinderen, Thomas, Elizabeth
en Lodewijk, overleden al jong. Anna werd ge
boren in Delft en zij verloor haar moeder in het
kraambed. Elizabeth Morgan, de echtgenote van
Charles en de moeder van Anna, was zelf een
dochter van Filipsvan Marnix, heer van Sint-
Aldegonde (1560-1598). In 1611 liet Charles Mor
gan in de Oude Kerk in Delft een monumentale
graftombe voor zijn overleden echtgenote op
richten.5 Charles' schoonvader, Marnix van Sint-
Aldegonde, was een vertrouweling van Willem
de Zwijger en was burgemeester van Antwerpen
van 1583 tot aan de val van die stad in 1585. Als
diplomaat, en zeker als militair, was Marnix geen
uitblinker, maar als geleerde en literator genoot
en geniet hij faam. Al snel na zijn dood werd er
gespeculeerd, dat hij had geschreven, maar dat
is nog steeds onzeker. Hij maakte een Neder
landse Psalmberijming en in 1596 kreeg hij van
de Staten opdracht om aan een complete Bijbel
vertaling te beginnen. Dat project zou later (1625-
1637) en in gewijzigde vorm resulteren in de be
kende Statenvertaling. Verder was Marnix actief
betrokken bij het werven van professoren voor
de in 1576 opgerichte Universiteit van Leiden.
123
De Waterschans 4 - 2012
u> l» I.HiAtfWUA11
t£ICH
F
^VLPEPH-RJ
VJENERIS NOBIL1TATE.REBVS MILITIADOMI FORISOVE CESTIS PER 1LLVSTRI D-CAROLO MORCANO EQVITI AVRATO,
VNI CENEROSORVM CAMER/E PRIVATE R EG M BR IT- LEGIONIS ANCL1C/E PEDESTR1S IN FOEDERATO BELGIO PRIMVM TRIBVNQMOX
DIFFICILLIMIS TEMPORIBVS REG-MAC- BRITAN-IN SAXONIA1NFER-NEC NON PECDANI.CCOP1IS IN EADEM PROVINCIA GENERAL I
PRAEFECTO DENIQVE REBVS IBIDEM FEL1CITER CESTIS ET PACE FACTA.1N FOEDERATO BELCIO OPP1DI BEPG/E AD ZOMAM,QVOD
ANTE A SVMMO DVCE SP1NOLA OBSESSVM FORTITER DEFENDER AT, GVBEPNATOPI ANNO-ETATIS SV/ELXV1I EXT1NCTO, FILIA
VNICA ANNA MORGANA E NOBILISSIMA EIVS VN1CA CONIVCE ELISABETH A SVMMI VIRI PHILIPPI MARN1XII D S
ALDECONDII FILIA PROCNATA CVM L1BERIS SVIS THOMA ET ELISABETHA AD LVDOVICO MORCANO EIVSDEM DVCE
FAMIL1>E,EQVITE AVRATO,MAR1TQ1PS1 REL1CTIS, OPTIMO PARENTI MOESTA MOERENSQVE POSVIT-
OBIIT EMORBO IN VIRIDI ADHVC SENECTA ANNO CDIOCXLI1
XII DIE DECEMBRIS-