mm*
vixj VT' v* vrv i s m*o r i a jy>
■hHR It -
m
m
ÉÉil
jpHi
VT 5VH MORTVA'ANNO
CD'DC Vlij X F1 5 RLUCTA
HUOLA- l'ATR ANN'/ N10RC \N
Charles Morgan nogal eens beschreven als een
Engelsman, en soms zelfs als een Schot, maar
dat is niet juist. Morgan kwam uit Wales en
stamde uit een jongere tak van de adellijke fa
milie Morgan van Tredegar uit Monmouthshire,
in het zuidoosten van Wales.7 De familie stond
steeds op goede voet met de Engelse kroon (de
Tudors waren van Welse afkomst) en de tak
waartoe Charles Morgan behoorde steunde de
reformatie. Een andere tak, Morgan van Llan-
tarnam, deed dit niet en bleef juist de katholieke
kerk in Wales steunen en verdedigen. Charles
was de vierde zoon van Edward Morgan, heer
van Pencarn in Monmouthshire. Net als zijn ou
dere broer Matthew en zijn oom Thomas Mor
gan koos hij voor een militaire loopbaan.8
De genoemde plaatsen, Tredegar, Pencarn en
Llantarnam liggen dicht bij elkaar in het zuid
oosten van Wales, niet ver ten noordoosten van
de huidige hoofdstad Cardiff.
Dat door Nederlandse historici nooit aandacht
is geschonken aan de Welse roots van Thomas
en Charles Morgan en van hun beider intense
relatie met Wales is misschien niet zo verwon
derlijk. Voor de meeste Nederlanders is Wales
hooguit een aanhangsel van Engeland, a Is het al
niet wordt beschouwd als een deel daarvan (zo
als Brabant ook wel wordt beschouwd als een
deel van Holland). Welse (en Engelse) historici
Tredegar House bij Newport in Wales. Het huis kreeg zijn renaissance uiterlijk in de vroege zeventiende eeuw maar bevat nog
enkele oudere delen uit de periode van Thomas en Charles Morgan. Foto: auteur.
Hierdoor is duidelijk dat Charles Morgan in de
hoogste kringen in de opstandige noordelijke
Nederlanden verkeerde. Dit bracht hem - en
zijn dochter - in contact met Constantijn Huy-
gens die onder meer als secretaris van Frederik
Hendrik werkte. Huygens zou de hand hebben
gehad in het ontwerp voor het grafmonument
voor Charles Morgan en schreef ook een La
tijns grafschrift voor Charles.6 Op grond van
zijn naam en zijn politieke achtergrond wordt
Detail van de grafsteen voor Elizabeth Morgan in Delft.
De tekst luidt: 'Vixi ut vivis morieris ut sum mortua anno
M D VIIIX feb. relicta filiola patri Anna Morgan' (vrij vertaald:
Ik heb geleefd zoals u leeft, en u sterft zoals ik stierf op
10 februari van het jaar 1608; als klein kind achterlatend bij
haar vader, Anna Morgan.I Foto: auteur.
De Waterschans 4 - 2012
124
kennen echter ook niet het hele verhaal en lijken
het er bijvoorbeeld vrijwel allemaal over eens
dat Charles net als zijn vrouw en zijn dochter in
Delft werd begraven. Zij kennen dus duidelijk
het indrukwekkende grafmonument in Bergen
op Zoom niet en missen daarmee ook een deel
van de importantie van deze Welse 'soldaat van
Oranje'.
Thomas Morgan
Ook de genoemde oom, Thomas Morgan (circa
1542-1595), speelt een rol in de geschiedenis
van Bergen op Zoom. Hij droeg als bijnaam 'de
strijder' [the Warrioren was kapitein van de
eerste groep van zo'n driehonderd Britse vrij
willigers die op 6 juni 1572 naar de Nederlanden
kwam om Willem van Oranje te steunen in zijn
strijd tegen Spanje.9 In deze periode weigerde de
Engelse koningin Elizabeth I zich te mengen in
de oorlog in de Nederlanden, maar zij liet haar
onderdanen wel toe om hierin zelf het initiatief
te nemen.10 Het regiment dat Thomas Morgan in
april 1572 in Londen om zich heen verzamelde,
was dus min of meer een privéonderneming.
Meerdere mannen van Welse afkomst sloten
zich aan en het regiment viel al snel op door de
gedegen training die de mannen kregen en door
de discipline die er heerste. Al vrij snel kreeg
het regiment de bijnaam the Buffs, mogelijk van-
TT,
WZW,,;-
Portret van Thomas Morgan. Vermoedelijk een houtsnede.
Herkomst onbekend.
Het insigne van The Buffs [Royal East Kent Regiment, eerder
3rd Regiment of Foot) vertoont een draak zoals die ook
voorkomt in de vlag van Wales. Foto: Wikipedia.
wege de dikke rundleren jassen die de mannen
droegen. Het bleef bestaan tot in 1967 als een
roemrucht onderdeel van het Britse leger: The
Queen's Own Royal East Kent Regiment."
Het eerste optreden van Thomas Morgan en zijn
mannen in Vlissingen, waar hij op 6 juni 1572
met driehonderd man aan land kwam, maakte
veel indruk. Na de mislukte belegering van Goes
keerde Thomas Morgan terug naar Engeland
om in februari 1573 weer naar Nederland terug
te keren als kolonel met tien vendels Engels
voetvolk. Hij nam deel aan pogingen om Haar
lem te ontzetten en aan acties bij Middelburg.
Ontevreden over de slechte betaling aan hem
zelf en zijn mannen keerde hij begin januari
1574 terug naar Engeland. Van maart 1574 tot
in januari 1575 verbleef hij in Ierland waarna hij
zich enige tijd lijkt te hebben teruggetrokken in
Wales, mogelijk om te herstellen van een ver
wonding die hij enkele maanden eerder bij een
aanval op Derrinlaur Castle (County Waterford,
Ierland)had opgelopen. In 1578 meldde hij zich
opnieuw voor de strijd in de Nederlanden, als
vrijwilliger onder kapitein John Norris. Hij nam
deel aan gevechten bij onder meer Steenwijk,
Noordhorn en later (tot in begin 1584) in Vlaan
deren tegen Parma.
Opnieuw ontevreden over de betaling door de
Staten keerde hij vroeg in 1584 weer terug naar
Engeland. De Nederlanders in Londen (vluchte
lingen, diplomaten en kooplieden) zagen echter
125
De Waterschans 4 - 2012
"SS?*
R. V
v. A
