Vergelijken wij het wapen van Jan III aan de
voorzijde van de schouw met de van hem
bekende zegels dan vallen enige niet onbe
langrijke detailafwijkingen op. Ten eerste is het
schild op zijn zegels van hetzelfde model als
op dat van zijn vader (B), dus met de drie palen
in een schildhoofd en de leeuw in een vrij-
kwartier. De verandering hiervan in een wapen
met gedeelde bovenhelft (A) heeft vermoedelijk
vanaf 1480 plaatsgehad. De onregelmatigheid
in de schilddeling, veroorzaakt door het al
genoemde sprongetje, vond men geleidelijk aan
minder fraai. Dit was waarschijnlijk het motief
om de hoogte van beide schilddelen gelijk te
maken, waardoor het wapen technisch gezien
voortaan door een rechte lijn (horizontaal)
doorsneden werd. Een en ander zou een gevolg
kunnen zijn van het doordringen van de renais
sancestijl in de Nederlanden waarbij men de
stijl van de heraldische wapens aanpaste.
Gezien de volgorde in tijd kan B het 'oude'
wapentype van Glymes en schild A het 'nieuwe'
worden genoemd.
Jan III van Glymes heeft de verandering niet
consequent doorgevoerd. In zijn zegels bleef
hij het wapen volgens model B voeren.32 Een
rekenpenning (jeton) uit de periode 1481
1494, toen Jan al Vliesridder was, maar nog
'slechts' heer van Walhain en Wouw, vertoont
reeds model A.33 Op een andere, met het jaar
1507 gedateerde rekenpenning, liet hij echter
zijn wapen volgens model B afbeelden.34
Geglazuurde plavuisjes in de vloer van de erker,
circa 1525 aangebracht tegen de buitenmuur
aan de zuidzijde van de Hofstraat, stellen
eveneens het Glymeswapen volgens model B
voor. Naast de Christoffelschouw zijn dit de
enige bewaard gebleven getuigen van heraldiek
in het Hof uit de tijd van Jan III (afb. 17). Zij
worden omringd door andere plavuizen, die
versierd zijn met bloemranken.35
Zijn oudste broer, Hendrik van Glymes-
Bergen,36 werd in 1477 abt van Sint-Denis in
Broqueroie, thans een deel van de Waalse stad
Bergen (Mons) in Henegouwen (Hainaut), en
drie jaar later bisschop van Kamerijk (Cambrai,
nu een stad in Noord-Frankrijk). Zijn jongere
broer Antoon van Bergen37 verwierf meermalen
de rang (en inkomsten) van abt: onder andere in
1483 van de abdij van Sint-Truiden en tien jaar
Afb. 16: Wapen van Jan III heer van Bergen op Zoom. Detail
(ontspiegeld) van een paneel van een altaarretabel (ca.
1480) voorstellende Jan III heer van Bergen op Zoom en zijn
broer Hendrik van Bergen, bisschop van Kamerijk met hun
patroonheiligen. Markiezenhof, Bergen op Zoom
Afb. 17: Gebakken aardewerk plavuis met familiewapen Glymes,
oud model, opgegraven in het Markiezenhof, 1e kwart 16e
eeuw. Gemeentelijk archeologisch depot Bergen op Zoom.
De Waterschans 1 - 2014
16
