op Bergen op Zoom in maart 1814
Ad van den Bulck
In de donkere en ijskoude nacht van 8 op
9 maart 1814 beleefden de inwoners van
Bergen op Zoom angstige uren. Omstreeks
tien uur barstte bij de Steenbergsepoort een
hevig musket- en kanonvuur los. Gendarmes
gingen de straten langs en gelastten de
nieuwsgierige Bergenaren hun huis binnen te
gaan, deuren en ramen te sluiten en zich niet
meer op straat te vertonen. Engelse troepen
voerden een verrassingsaanval uit op de door
het Franse leger bezette vesting Bergen op
Zoom. Twaalf uur later, honderden doden
en gewonden verder, was de strijd beslecht.
In de Grote Kerk1 bevonden zich meer dan
2000 krijgsgevangenen. Deze laatste klas
sieke aanval op de vesting Bergen op Zoom,
nu precies 200 jaar geleden, is onder de
Bergenaren nauwelijks bekend. Het beleg
van Parma in 1588, dat van Spinola in 1622 en
de verovering van Bergen op Zoom door de
Fransen in 1747 staan wel in het collectieve
geheugen gegrift.
Dit artikel beschrijft niet alleen het aanvalsplan
en de nachtelijke overval zelf, maar beant
woordt ook de vraag of het garnizoen voor
bereid was op zo'n overval. Ook de nasleep
krijgt aandacht. Er was immers het nodige
vernield en beschadigd: aan de vestingwerken,
maar ook aan de woningen van particulieren bij
vooral de Bospoort en aan de zuidzijde van de
haven. De gang van zaken bij de voorbereiding
en de afhandeling van de gevolgen leveren
verrassende kijkjes achter de schermen op.
EenVerrassiadMOnv
Afb. 1: Landing van Prins Willem van Oranje op 30 november 1813 in Scheveningen. Penseeltekening
door Nicolaas Penning, 1813. Bron: www.hethuisvanoranje.nl
35 De Waterschans 4 - 2013
