stand met vijf dagen verlengd. Daarna vertrok Graham met zijn troepen richting Antwerpen. De blokkade van Bergen op Zoom werd voort gezet door een onderdeel van het een paar maanden eerder opgerichte Nederlandse leger. Na het tekenen van de Vrede van Fontainebleau (11 april 1814), verlieten de Fransen op 3 mei met slaande trom en vliegend vaandel de stad. Dit met medeneming van vier op de Engelsen veroverde vaandels. DEEL 3. DE DIRECTE NASLEEP In de archieven zijn verwijzingen te vinden naar de gevolgen van de verrassingsaanval. Sporen die zich niet alleen uitstrekken over de weken en maanden daarop volgend, maar in enkele gevallen over meerdere jaren. Denk hier aan de financiële afwikkelingen. Ik beperk mij tot de directe nasleep. Er waren doden en gewonden te betreuren, er moesten mensen beloond c.q. gestraft worden, er waren vernielingen aan huizen en aan de vestingwerken. Bovendien hadden de Fransen geld geleend en schulden gemaakt. Minder doden Op 16 maart stuurde Languth, de commis saris van politie, aan maire Vermeulen een overzicht van de plaatsen waar de gesneu velden waren begraven.19 De Fransen kregen een laatste rustplaats op het kerkhof aan de Minderbroederstraat en ik vermeldde al dat de Engelse officieren in Wouw ter aarde besteld werden. De Engelse soldaten en onderofficieren werden echter in massagraven in de bastions en op de schootsvelden verzameld. Het verslag van Languth leert ons nog meer. In tegenstelling tot de aantallen gesneuvelden zoals genoemd in de literatuur over deze aanval betrof het niet 800 Engelse en 160 Franse doden, maar ging het om 337 aan de Engelse en 43 aan de Franse zijde. Verrassend om te zien hoe zo'n getal, voor het eerst genoemd in het verslag van Legrand, een eigen leven ging leiden. Straffen en belonen Op de middag voorafgaand aan de aanval zou de klopjacht door de Fransen op gids De Visser al zijn geopend en in de dagen daarop in verhe vigde mate voortgezet. Het boekwerkje De Gids geeft daarover een gloedvol verslag, waaruit blijkt dat hij, via meerdere onderduikplaatsen, weken later wist te ontsnappen.20 Na het vertrek van de Fransen werd hij evenals de andere gidsen beloond voor zijn moedige gedrag. Van Gorkum schreef hiervoor aanbevelingsbrieven.21 In de publicatie van Van Gorkum valt te lezen dat er Fransen waren die, ingekwartierd bij burgers, ondanks dat er alarm werd geslagen en het krijgsrumoer urenlang alle hoeken en gaten van de stad bereikte, maar niet wakker werden! Ik heb niet kunnen achterhalen of deze officieel gestraft zijn, maar hun kameraden zullen het vast niet over hun kant hebben laten gaan. Het tuinkoepeltje De heer Pierre Duvelaer van Kampen, eigenaar van de koepel 'Scheldezicht', het hoofdkwartier Afb. 11: Detail van de Arc de Triomphe te Parijs met de inscriptie Berg-op-Zoom ter herinnering aan de overwinning van de Fransen in de nacht van 8 op 9 maart 1814. Onder de op de boog aangebrachte namen van 558 generaals is ook die van Gislain Laurent Bizanet, gouverneur van Bergen op Zoom in 1814. De bouw van dit monument begon in 1806 ter ere van Napoleons overwinning bij Austerlitz. Pas rond 1836, onder koning Louis Philppe, werd de bouw voltooid. Foto Paul Versijp. De Waterschans 1 - 2014 46

Periodieken

De Waterschans | 2014 | | pagina 46