was ronduit een blunder. Hierdoor kon het 15e
Duitse Leger, onder generaal Gustav-Adolf von
Zangen, zich terugtrekken op Zeeland. In enkele
dagen tijd werden, zoals eerder vermeld, zes
inzetbare divisies de Westerschelde over geva
ren. De verschuiving van de operationele inzet
had de Duitsers de gelegenheid gegeven een
formidabele verdediging in te richten langs de
Westerschelde. Vooral het gebied West-Zeeuws-
Vlaanderen en de noordwest hoek van België
vormden een enorm bolwerk.
De Duitsers waren, ogenschijnlijk meer dan
Montgomery, maar al te zeer doordrongen van
het belang van Antwerpen voor de geallieerden.
Ze wisten dat het gebruik van deze haven het
verdere verloop van de oorlog zou bepalen. Hitler
had in hoogst eigen persoon bevolen dat de
toegang tot de haven van Antwerpen ten koste
van alles in Duitse handen moest blijven. Al vrij
snel na de inname van Antwerpen waren Poolse
troepen er in geslaagd Oost-Zeeuws-Vlaanderen
te bevrijden. Dezelfde troepen, die onder leiding
stonden van generaal-majoor Stanislaw Mazcek,
zouden op 29 oktober1944 Breda en omgeving
bevrijden. Montgomery had opdracht aan het 1ste
Canadese Leger gegeven de Westerschelde te
zuiveren van Duitsers. De bevelhebber van dit
leger was aanvankelijk generaal Harry Crerar.
Wegens ziekte werd hij vervangen door de ambi
tieuze en doortastende generaaL-majoor Guy
Simonds. Deze ontwikkelde een viertal plan
nen om de haven van Antwerpen te openen,
waarvan twee uit meerdere ondersteunende
acties waren samengesteld. Dit waren de ope
raties Ayntree, Switchback, Vitality en Infatuate
met als doel respectievelijk zuidwest-Brabant
met de Kreekrakdam, de hoek West-Zeeuws-
Vlaanderen en noordwest België, Zuid-Beveland
en Walcheren. Bovendien voorzag hij een extra
flankbeveiliging in West-Brabant, operatie
Suitcase met een doorbraak naar Bergen op
Zoom.
De Slag om de Schelde
De Slag om de Schelde bestond dus feitelijk
uit vijf operaties. De zware verdediging door
de Duitsers dwong de Canadezen behoed
zaam maar trefzeker te werk te gaan. Naast
de enorme kracht van het Duitse leger in deze
sector van de frontlijn, waren vooral ook de ter
reinomstandigheden van grote invloed op het
verloop van de strijd. Het getijdengebied van de
Westerschelde met droogvallende schorren en
slikken is onherbergzaam. De dammen tussen
de eilanden waren destijds smalle landeng
ten waar je niet ongezien over heen kon. De
polders boden nauwelijks tot geen dekking en
grote gebieden waren onder water gezet. In het
oostelijke deel van het strijdtoneel hadden de
Duitsers het voordeel dat ze hun verdediging
op de hoge zandgronden van de Brabantse Wal
hadden ingericht en vanuit die positie de aanval
lers gemakkelijk onder vuur konden nemen.
Begin oktober 1944 startten de Canadezen twee
operaties tegelijk: in het westen van Zeeuws-
Vlaanderen ging operatie Switchback van start.
Doel was het verdrijven van de Duitsers uit dit
gebied, waarmee het gebied ten zuiden van
de Westerschelde kon worden veiliggesteld.
De 4e Canadese Pantserdivisie en 3e Canadese
Infanteriedivisie kregen in deze operatie een
belangrijke rol. Ze ontmoetten de nodige uitda
gingen. De kanalen in West-Vlaanderen vorm
den een groot obstakel. Nadat deze na felle
en bittere strijd konden worden overgestoken
wachtte een nieuwe uitdaging. Grote delen van
West-Zeeuws-Vlaanderen waren onder water
gezet. Alleen een smalle strook grond tus
sen de toenmalige zeearm De Braakman en de
geïnundeerde gebieden juist over de Belgische
grens waren de enige toegang tot het gebied.
Een gecombineerde actie volgde. Troepen van
de 4e Canadese Pantserdivisie vielen aan over
deze landengte, terwijl vanaf zee amfibische
landingen plaatsvonden door troepen van de 3e
Canadese Infanteriedivisie.
In het zuidwesteLijk deeL van Noord-Brabant
startte tegelijk met Switchback operatie Ayntree.
Hier was de 2e Canadese Infanteriedivisie
aan zet. Opdracht: het veroveren van de
Kreekrakdam om zo toegang tot Zuid-Beveland
te krijgen. De Duitsers zagen het gevaar en
per autobus werden vanuit de omgeving van
Tilburg Duitse elitetroepen aangevoerd, die de
verdediging van het gebied ongekend fel ter
hand namen. Het gevolg was dat de strijd in
Woensdrecht achttien dagen op en neer golfde,
waarbij het gebied dan weer in Canadese dan
weer in Duitse handen was. De uitputtende strijd
leidde tot veel slachtoffers onder burgers en
militairen en de materiële schade was enorm.
De Waterschans 3 - 2014
98
