ca. 1250
ca. 1250
De Huijbergsestraat Leidde naar een groot bos
gebied ten zuidoosten van de stad en van daar
uit naarde nieuwe nederzetting Huijbergen
(gesticht in 1264). De Schoolstraat en de Koe
voetstraat zullen vrijwel tegelijk met de Huij
bergsestraat zijn ontstaan. De Schoolstraat is
genoemd naar de stadsschool, voor het eerst
vermeld in 1 286. Hoewel in dat jaar de locatie
niet werd vermeld, is het haast zeker dat de
school daar van begin af aan stond. Nauwkeu
riger gegevens zijn pas van na de stadsbrand
van 1397 bewaard. De oudste vermelding van
de Schoolstraat dateert uit 1399 en het bestaan
van de school in deze straat is bekend uit een
rekening van 14142.
Vergroting
In een volgende fase werd het erfje langs de
Huijbergsestraat verbreed in de richting van de
Schoolstraat. De plaggenwal en de greppel wer
den vervangen en verlengd en het erf werd voor
de tweede keer opgehoogd met zand. De vond
sten daarin, scherven van aardewerk en steen
goed, dateren deze fase in het begin van de veer
tiende eeuw. Op de plaats van de zuidelijke grep
pel werd een muurfragment gevonden, dat 50
centimeter dik was en opgebouwd uit grote rode
stenen met een formaat van 6 x 13 x 28 centi
meter. Dat is hetzelfde formaat als in de toren
van de lakenhal op de Grote Markt, die al in 1314
bestond. Aangenomen dat het muurfragment
een onderdeel vormde van de lange zijde van
het gebouw, dan zou het nieuwe huiserf een af
meting van 5 bij 12,80 metergehad hebben.
De ingang bevond zich waarschijnlijk aan de
zijde van de Schoolstraat. Het is mogelijk dat
er een tweede pand naast heeft gestaan en dat
de stenen muur een gemeenschappelijke muur
was, maar daarvan zijn geen sporen bewaard
gebleven.
Het ontbreken van voldoende bouwsporen is het
gevolg van de bouw van een kelder in de acht
tiende eeuw, van verschillende diepe beerputten
en van de ligging op een zandhelling, waardoor
er bij elke volgende bouwfase weer geëgaliseerd
moest worden. Dat maakt de reconstructie van
de bouwfasen erg moeilijk.
In de loop van de veertiende eeuw kreeg het
pand ook een stenen fundering aan de kant van
de Huijbergsestraat, die de plaggenwal en de
greppel verving. Ook van de korte achterzijde
werd een stukje fundering van baksteen terug
gevonden. In het achterste gedeelte van de
rechthoekige ruimte was een kleine afvalton in
de grond begraven en daaromheen waren en
kele muurtjes gemetseld. De scherven in de ton
waren afkomstig van diverse kookpotten, kannen
en koekenpannen uit de eerste helft van de veer
tiende eeuw. Misschien hebben we hier te ma
ken met een primitieve inrichting van een toilet.
Een bijzondere vondst was de fundering van
een haardpartij. Die bevond zich midden in het
gebouw en deelde het in twee vrijwel even grote
ruimtes. Ruggelings waren twee gebogen wan
den van haarden gemetseld, om de beide ruim-
Afb. 3: De groei en verandering van het huis in de periode 1250-1400
De Waterschans 4 - 2014
146
