betrekken bij het behoud van het historisch erf
goed. Met zijn vloeiende pen wist hij lezers altijd
te boeien en zodoende heeft Ad veel betekend
voor het beschrijven van de geschiedenis van
onze stad. Ad schreef heel veel artikelen voor
De Waterschans, participeerde in diverse boeken
waaraan de Kring een bijdrage leverde en aan
eigen uitgaven van de Kring. Recent had hij als
auteur een groot aandeel in het ledengeschenk
Bergen Betrokken. Tevens verzorgde Ad bij de
presentatie van dit boek een toelichting over de
totstandkoming ervan. Het was zijn laatste op
treden. Uit de vele publicaties in boekvorm wil
ik er één noemen, omdat het ook voor Ad een
hoogtepunt in zijn schrijverscarrière vormde: de
bewerking en vertaling - en daarmee de ontslui
ting - van het boek Histoire Abrégée de la Vitte de
Bergen op Zoom, het eerste geschiedenisboek
over Bergen op Zoom, in 1761 geschreven door
Johan Faure. Een prestatie van formaat, die Ad
realiseerde samen met onder andere Willem
van Ham, die jarenlang bronnenonderzoek deed.
Voor zijn publicaties bracht hij vele uren door in
het archief. Dat bleef niet beperkt tot Bergen op
Zoom, want om meer te weten te komen over
Bergen op Zoom in de achttiende eeuw reisde
hij af naar Parijs om daar archiefonderzoek te
doen. Bij het 40-jarig jubileum van de Kring ver
scheen een themanummer van De Waterschans
over de jaren zestig. Zoals alleen Ad dat kon,
schreef hij in dat nummer het artikel 'Bergen
op Zoom aan een ramp ontsnapt' over het 're
constructieplan centrum' van Ir. J. de Ranitz uit
1961. In dat plan zou de historische binnenstad
ten prooi vallen aan een enorme kaalslag ten
behoeve van een verkeerscirculatieplan. Om
meerdere redenen en tot genoegen van de Ber-
genaren met een historisch besef zoals Ad, ver
dween dat plan in een bureaulade nadat alleen
het onderdeel verkeersdoorbraak Gevangen
poort (Westersingel) was uitgevoerd.
Bewaarder van Erfgoed
Met zijn nuchtere en kritische visie heeft hij een
onuitwisbare rol vervuld bij het behoud van het
cultureel erfgoed in Bergen op Zoom. De lokale
politiek liet hem verre van onverschillig zodra
die raakte aan de historie in brede zin van de
stad en kon op zijn verweer rekenen wanneer er
naar zijn oordeel niet juist met de historische
waarden van Bergen op Zoom werd omgespron
gen. Hij schroomde niet zijn door de jaren heen
zeer uitgebreide netwerk aan te spreken als de
zaken niet gingen zoals hij dat voorstond. Hij
stond aan de wieg van de Vereniging Binnenstad,
stond op de bres om de bebouwing van De Ham
te voorkomen en zette zich ook in om te voorko
men dat op het vestingwerk 'De Waterschans'
een de geschiedenis geweld aandoende be
bouwing zou komen. Hij zette ook hiervoor zijn
schrijverstalent in door over het vestingwerk
twee artikelen te schrijven in De Waterschans.
Ik denk niet dat ik overwaardeer als ik schrijf
dat Ad een grote bijdrage geleverd heeft aan
het uit de vergetelheid halen en naar Bergen
op Zoom overbrengen van een replica van de
stadsplattegrond, die gemaakt was na het beleg
van 1747. Reeds in 2009 schreef hij over die ma
quette in een artikel in De Waterschans dat er
niet twee, maar drie exemplaren bestaan.
Nadat de maquette in 2012 naar Bergen op
Zoom overgebracht was, gaf hij vele malen uit
leg bij de expositie in Het Markiezenhof. Het be
houden van die maquette voor Bergen op Zoom
vervult een grote rol in het kennis kunnen blij
ven nemen van ons (steden-)bouwkundig erf
goed. Niet voor niets doceerde Ad op de School
voor Geschiedenis over de stedelijke ontwikke
ling van Bergen op Zoom door de eeuwen heen.
De mens Ad van den Bulck
Bij de beschrijving van wat ik Ad zijn verdiensten
voor en nalatenschap aan Bergen op Zoom wil
noemen, mag de persoon zelf niet vergeten
worden. Ad was een begenadigd schrijver en
hij was welbespraakt. Hij was een vorser die
er niet voor terugdeinsde zijn geschriften en
uitspraken te onderbouwen na eindeloos spit-
werk in archieven. Hij was een rasverteller, een
bevlogen docent. Gedreven bij alles wat hij de
moeite waard vond om aan te pakken. Hij was
daarbij altijd kritisch, vaak scherp, maar liet ie
der in zijn waarde. Als de persoon Ad al met en
kele woorden te typeren zou zijn dan denken wij
in het bestuur aan gepassioneerd, flamboyant,
hartelijk, een 'mensenmens'. Een man rijk aan
ideeën, die daarmee anderen wist te enthousi
asmeren.
Ad van den Bulck was een indrukwekkende
persoonlijkheid, een hoeder van het erfgoed in
Bergen op Zoom. Voor onze stad, maar ook voor
de Geschiedkundige Kring heeft Ad veel betekend.
Joost de Graauw, voorzitter.
143
De Waterschans 4 - 2014
