waarin het schilderij mogelijk werd vervaardigd.
We moeten hierbij in aanmerking nemen dat
het laten schilderen van een portret een prij
zige aangelegenheid was, zelfs voor een telg
uit een rijke adellijke familie. Het gebeurde dan
ook vaak om een belangrijke gelegenheid te
markeren en in een geschilderd portret vast te
leggen, zoals een verloving, een huwelijk of een
aanstelling in een belangrijk ambt.
De kleding zegt iets over de geportretteerde en
over zijn rang binnen de hiërarchie van de
katholieke kerk. De koormantel, superplie en
aumusse, in eerste instantie uiteraard bedoeld
om de drager warm te houden, zijn van dure
stoffen gemaakt. Het fijne linnen, het fraaie
katoen en het prachtige bont hadden mede als
functie om de status en rijkdom van de persoon
te weerspiegelen. En Frédéric Constantin had
beide. Hij had niet alleen de rang van kanunnik
- en later Groot Deken - van het Domkapittel
van Straatsburg, maar hij behoorde ook tot één
van de oudste adellijke families van Frankrijk.
Vanwege de witte kleur van de kledij wordt
in de veilingcatalogus van veilinghuis A. Mak
vermeld dat het schilderij een portret is van
een kanunnik van de Witheren, een kloosterorde
van de Norbertijnen.25
De witte kledij geeft echter geen uitsluitsel over
de orde die de geestelijke aanhangt. Ook Domini
canen, die normaliter in een zwart-wit habijt ge
kleed gaan, verschijnen wel eens in het wit, zoals
het schilderij Verschijning van Maria aan St. Domi-
nicus laat zien. (afb. 6) Zij zijn hier afgebeeld als
kanunnik, allen in het wit gekleed, met uitzon
dering van twee priesters, die zwarte gewaden
dragen. Frédéric Constantin werd op 8 juni 1727
door zijn broer Henri Oswald tot priester
benoemd te Saverne; hij was toen 45 jaar oud.26
Omdat hij op het portret niet in het zwart is
gekleed en er ook jonger uitziet dan 45 jaar, kan
geconcludeerd worden dat het portret niet deze
gelegenheid diende te markeren.
Een logischer datering voor de opdracht van een
portret zou het jaar 1722 zijn, want op 22 juni
van dat jaar werd Frédéric Constantin gekozen
tot Groot Deken of hoofd van het Domkapittel,
van Straatsburg.27
Ook de kanunniken van dit kapittel gingen in
het wit gekleed. Dat blijkt onder meer uit het
portret van Francois-Camille de Lorraine (1 726
1 7 8 8).28 (afb. 7)
Hij was een van de latere opvolgers van Frédéric
Constantin als Groot Deken van het Straatsburg-
se Domkapittel. De kleding van De Lorraine ver
toont opvallende overeenkomsten met die van
Frédéric Constantin. De Lorraine zit in een stoel
en is geheel in het wit gekleed. Hij draagt een
hermelijnen aumusse over een superplie van wit
te kant. De aumusse is gevoerd met rode zijde.
Hij houdt net als Frédéric Constantin zijn vinger
tussen de pagina's van een boek waarvan hij
opkijkt.
Tenslotte, omdat Frédérique Constantin in zijn
schilderij een aumusse draagt, is het mogelijk
Afb. 6: Onbekende schilder, Maria verschijnt aan St. Domi-
nicus, olieverf op paneel, 87,5 x 47,5, 15de eeuw (Utrecht, Het
Catharijneconvent, inv. nr. ABM s00071). Foto auteur.
De Waterschans 1 - 2015
18
