Opmerkelijk is dat in het opschrift van het portret van Maria naast een signatuur is vermeld: "aet[atis] 34" en "A[nn]o 1732", 'in de leeftijd van 34 in het jaar 1732'.36 Uitgaande van juiste lezing klopt de leeftijd of de datering niet. Indien deze leeftijd van 34 jaar op Maria betrekking had, had deze ofwel 35 of 36 jaar moeten zijn, ofwel had het werk gedateerd moeten zijn 1730 of 1731. De kans dat deze leeftijd op Cornelis Ascanius of Frans Decker betrekking had, is nog kleiner, want beiden waren ouder. Ook ten tijde van de schil dering van de originele portretten, mogelijk circa 1721, had geen van hen deze leeftijd. ren, is dat de in het bijschrift bedoelde dochter van de 'erfgenaam van Bergen' (afb. 5), Henriëtte Francisca van Hohenzollern, op 17 oktober 1698 overleden was. Zij was beleend in 1672 en inge huldigd in 1679, dus 1672 geldt als vroegst mo gelijke jaartal, als datum post quem.35 Dit betekent dat het door Frans Decker geschil derde stadsprofiel in 1732 mogelijk reeds circa zestig jaar verouderd was. Daarmee vormde het portret zelfs geen (mogelijk als geïdealiseerd geïntendeerde) weergave van de stad Bergen op Zoom zoals deze er ten tijde van de jeugd van Maria de Lange uitzag, want zij is pas in 1696 geboren. tief recente afbeelding gebruik te hebben gemaakt, maar deze afbeelding was gedateerd. In de linker bovenhoek van de prent is het wapen verbeeld van markies Francois Egon de la Tour d'Auvergne, die regeerde van 1698 tot 1710 (afb. 5).34 Het profiel dateert echter van vóór 1708, zoals te zien is aan de aanwezigheid van de bekroning van de grote toren van het hof. Sterker: het beeld moet van vóór circa 1698 zijn, want sinds dat jaar werd de stadsomwalling vernieuwd, die ook was geschilderd zoals die was gegraveerd (afb. 4, 6). Dit zou erop kunnen duiden dat dit wapen geactualiseerd is vooraf gaand aan de publicatie van Castella Pretoria Nobilium Brabanti& in 1699, in tegenstelling tot het profiel en de tekst. Sterker: de prent toont een gezicht op Bergen op Zoom zoals dat er om streeks 1670 moet hebben uitgezien. Een tweede argument dat de prent van vóór 1698 moet date- Conclusie Het stadsprofiel van Bergen op Zoom in een por tret van Maria de Lange uit 1 732 vormde de aan leiding om voor de eerste maal het inhoudelijke verband tussen de geportretteerde en de stad te beschrijven, gebruikmakend van genealogische bronnen. Ook vormt het portret een toevoeging aan de reeds bekende stadsprofielen van Bergen op Zoom en vormt het een nieuw voorbeeld van de omgang met stadsprofielen. Het is immers komen vast te staan dat het geschilderde stads profiel, gebaseerd op een in 1699, 1705 en 1706 gepubliceerde prent, verouderd was ten tijde van de totstandkoming ervan in 1 732 (mogelijk al circa 60 jaar). De visuele inhoud van deze prent kan worden gedateerd op circa 1670-1698; de begeleidende tekst op 1672-1698; het wapen linksboven op 1698-1710. Daarom zijn beeld en 63 De Waterschans 2 - 2015

Periodieken

De Waterschans | 2015 | | pagina 23