t
Hier rusten
Anna Gelten
19-04-1822 Bergen op Zoom
t 21-06-1856 Bergen op Zoom
Adriana Asselbergs
19-05-1824 Bergen op Zoom
t 05-06-1858 Bergen op Zoom
Isabella van Aart
13-12-1820 Bergen op Zoom
t 15-06-1860 Bergen op Zoom
Gerardina van den Heuvel
15-12-1833 Oosterhout
t 16-09-1860 Bergen op Zoom
Hendrikus Thomas Antonius Verduijn
21-12-1827 Bergen op Zoom
t 08-01-1861 Bergen op Zoom
Cornelia Tempelaars
23-10-1830 Oosterhout
t 17-05-1861 Bergen op Zoom
Maria Anna Hamel
10-09-1833 Teteringen
t 01-12-1861 Bergen op Zoom
Cornelius Judocus van Aken
06-08-1768 Oudenbosch
t 31-05-1862 Bergen op Zoom
De zusters van de Hoogstraat
In de Hoogstraat in Bergen op Zoom is het
Sint Franciscusgesticht een begrip. De school
voor jongens werd in 1901 opgericht door de
Broeders van Huijbergen. De meisjesschool
van de zusters Franciscanessen gevestigd aan
de overkant van de straat, daarentegen is veeL
minder bekend.
Op voorspraak van Cornelius J. van Aken,
pastoor-deken van Bergen op Zoom komen
de zusters Antonia Verhoeven en Maria BaLLij
vanuit het klooster van Etten eind 1836 naar
Bergen op Zoom.12 Eerstgenoemde, geslaagd
voor haar onderwijzersexamen op 17 april
1833, treedt op aLs schooLhoudster. Ze vinden
onderdak in een pand naast de voormaLige
rooms-kathoLieke kerk en de pastorie aan de
Korenmarktstraat (huidige Korenbeursstraat).
In de Loop der jaren komen er steeds meer
onderwijskrachten (zusters) bij en moet
omgezien worden naar ruimere behuizing. De
zusters Laten hun oog vaLLen op twee panden
in de Hoogstraat. Antonia Verhoeven koopt
in 1841 van CharLotte B.C. van den Broeck,
weduwe van CorneLis F.F. van Mattemburgh,
het pand de Drie Kleine Hoefijzers,13 Een paar
weken Later weet ze bij een onderhandse
verkoop besLag te Leggen op het daarnaast
geLegen hoekpand de Drie Koningen op de
hoek van het HeLmstraatje (het tegenwoordige
Koningstraatje).14 Op aandringen van Van Aken
maken de zusters zich Los van het moederhuis
in Etten en stichten zij een eigen communiteit.
Daartoe richten de zusters Antonia Verhoeven,
Maria BaLLij, Joanna M.E. Goossens, Margo van
Oorschot, Maria A. Thijs, PetroneLLa Sterken,
Maria J. van GasteL en de zussen Maria en
Maria Anna Kieckens in oktober 1846 het
Genootschap tot Liefdadig Onderwijs op.15
Deze insteLLing steLt zich ten doeL: "het gratis
geven van Lager onderwijs en onderrigt in
vrouweLijke handwerken aan behoeftige
meisjes binnen deze stad". Ingebracht wordt
aLLe door de zusters aangeschafte inventaris
die zich in de twee huizen bevindt. AnderhaLve
maand na de oprichting verkoopt Antonia
Verhoeven het in 1841 verworven bezit,
inmiddeLs samengevoegd tot een huis met
daaraan geLegen schooLLokaaL, tuin en erf,
aan het genootschap.16 Zij wordt de eerste
voorzitter van het bestuur. Bij de voLksteLLing
van 1850 staan naast dertien reLigieuzen, drie
meisjes in de Leeftijd van 13, 12 en 9 jaar oud
aLs schooLLeerLing op dit adres ingeschreven.
Een bewijs dat het gebouw ook aLs internaat is
gebruikt. In 1856 vindt er een fLinke uitbreiding
pLaats met de aankoop van het pand de Drie
Grote Hoefijzers met tuin en schooLLokaaL uitko
mende aan de Grote Markt.17 Het genootschap
koopt dit pand van onderwijzer Sebastiaan
Luijkx. Sinds 1833 heeft Luijkx, samen met
de 'ondermeesters' Laurentius HoLtzer en
Franciscus L. Dekkers, er een privéschooL voor
jongens gehouden.18
De inwerkingtreding van een uit de Lager
Onderwijswet van 1857 voortgekomen
nieuwe schooLregeLing aLsmede enige interne
probLemen, Leiden tot een daLing van het Leer
LingenaantaL op de zusterschooL.19 Het bestuur
besLuit in 1861 afscheid te nemen van de Drie
Grote Hoefijzers uitgezonderd het schooLLokaaL
in de tuin.20 Dit gebouwtje wordt afgescheiden
van het te verkopen perceeL en blijft bereikbaar
vanaf de achtererven van de Drie Koningen
83
De Waterschans 2 - 2015
