geschikt terrein. De verkoop in 1871 van
geslechte vestinggronden biedt uitkomst. Bij
die veiling kopen ArnoLdus AsseLbergs en
Frederik W. van Gendt in opdracht van het
Genootschap tot Liefdadig Onderwijs zeven
kavels.22 Naar ontwerp van architect CorneLis
P. van Genk start men in november 1871 met
de bouw van een klooster met kapel en twaalf
schoollokalen aan wat later de Burgemeester
van HasseLtstraat, de Kloosterstraat en de Van
Dedemstraat is gaan heten. Op 17 juli 1873
vindt de officiële opening plaats van het Sint
Antoniusgesticht.
De bezittingen in de Hoogstraat kunnen nu
afgestoten worden. In 1875 geeft het bestuur
van het genootschap opdracht aan Johannes
M. Smits om de panden te verkopen.23 Eerst
doet hij het voormalige schoollokaal met
uitgang aan de Grote Markt van de hand aan
Josephus W. Geers, meester smid.24 Geers
begint er een smederij die later door Johannes
H.H. Goossens (hij is het hoofd van de firma
C. Geers Zoon, de voorloper van ijzergieterij
en haardenfabriek De Schelde) wordt over
genomen.25 Daarna is het daartoe weer in de
oorspronkelijke twee woningen gesplitste
huis aan de beurt om openbaar verkocht te
worden. De eerste koop (de Drie Koningen)
wordt aangehouden en de tweede koop (de
Drie Kleine Hoefijzers) toegewezen aan Petrus
J. Kraanen, meester schoenmaker.26 Een week
later ziet Smits alsnog kans de Drie Koningen
aan de man te brengen.27 Josephus F. GiLLard
wordt de nieuwe eigenaar. Hiermee komt er
een eind aan de aanwezigheid van de zusters
in de Hoogstraat.
Noten:
1 De Calvarieberg (Golgotha) is de oorspronkelijke buiten
Jeruzalem gelegen heuvel, waar Jezus gekruisigd is. De
naam komt van het Latijnse caLva dat schedel betekent.
2 De begraafplaats aan de Mastendreef heeft nog een tweede
Calvarieberg, gebouwd in de jaren zestig van de vorige eeuw
3 MHC, Archief De Maagd nr. 213, inv.nr. 455.
4 Eerste bijzetting in 1856 van Anna GeLten.
5 MHC, Archief De Maagd nr. 213, inv.nr. 456.
6 Taxandria, jaargang 26 (1919), pagina 52.
7 Geprofest betekent: iemand na een proeftijd tot kloosterling
wijden.
8 Een novice is iemand die na de intrede in het klooster een
proeftijd, het noviciaat, doormaakt
9 Later bekend als Algemeen Burger Gasthuis (ABG).
10 Een binnenmoeder is een bestuurster van een gesticht.
11 GerLach, Pater, Drs. O.M. Cap. Gedenkboek ter gelegenheid
van het honderdjarig bestaan der Congregatie van Penitenten
Recollectinen te Bergen op Zoom, Bergen op Zoom 1938 Sint-
Catharinagesticht. Pagina 83. MHC: Depot Collectie 349 nr.
9280.
12 MHC, BR, Register ingekomen personen 1831-1844, inv.nr.
765, akte 387.
13 MHC, NA BoZ 1593-1935, notaris J.F. van Goch, inv.nr.1265,
akte 311, d.d. 10 mei 1841.
14 Onderhandse akte d.d. 29 mei 1841.
15 MHC, NA BoZ 1593-1935, notaris J.F. van Goch, inv.nr. 1355,
akte 804, d.d. 1 oktober 1846.
16 ibidem, inv.nr. 1355, akte 816, d.d. 13 november 1846.
17 ibidem, inv.nr. 1365, akte 2097, d.d. 6 september 1856.
18 MHC, NA BoZ 1593-1935, notaris J. ALder, inv.nr. 1204, akte
2001, d.d. 26 september 1833 (inzet) en akte 2007, d.d. 3
oktober 1833 (afslag).
19 Vugt van dr. J.P.A., Backx drs. J.M. en KaLker drs J.C.
Onderwijs in Studies uit Bergen op Zoom, Geschiedkundige
Kring van Stad en Land van Bergen op Zoom 1996, pagina 47.
20 MHC, NA BoZ 1593-1935, notaris J.F. van Goch, inv.nr. 1370,
akte 2756, d.d. 17 mei 1861.
21 Gedenkboek der overneming van het St. Antoniusgesticht te
Bergen op Zoom door de religieuzen-penitenten-recollectinen
der onbevlekte ontvangenis der congregatie van Roosendaal.
MHC: Depot Collectie 349 nr. 9272.
22 MHC, NA BoZ 1593-1935, notaris J.F. van Goch, inv.nr. 1380,
akte 4401, d.d. 22 maart 1871.
23 ibidem, inv.nr. 1384, akte 5238, d.d. 14 juni 1875.
24 ibidem, inv.nr. 1384, akte 5240, d.d. 18 juni 1875.
25 Boerhout, C. en AsseLbergs G. 'Gietijzer en non-ferro' in:
Heijbroek, W. e.a. (red.), Bergen op Stoom, Bergen op Zoom,
2009, pag. 46-49.
26 MHC, NA BoZ 1593-1935, notaris J.F. van Goch, inv.nr. 1384,
akte 5257, d.d. 10 juli 1875 (inzet) en akte 5263, d.d. 24 juli
1875 (afslag).
27 ibidem, inv.nr. 1384, akte 5268, d.d. 31 juli 1875.
85
De Waterschans 2 - 2015
