iïsi&fêSööfê J/ j Ccn mm (§e«-i m Yi fen Etcöcu J£occrftcn y* ■-■ v- //fI7 jc!V* tr £- V-c -1 :JSif V/vV ~y* r - -- j. GV.-^ ---. j 'V, -fl. v- r,f *£->. *'VAS, -, ÏDjrriiiïif fcfffTtprïi IK btn giiiirfrlifn c l)d ito r J b<r fti b f tI ail fr h* 1: a hi ft J) 1 r b c '-™ Mifffti brcn boo;Ftbni gafrrtifonrijfEi r torgrjrDMgtn 1 trtifbirlu nnbnüjp* Int in 3?um!i lutglwjattt -fnil- Dfïlfl tut mru bp -0tjc ucrrtir. \fiuc Cue S* tekst op werd bedacht. Soms gebruikte men bestaande teksten van de tegenstanders die door enkele verdraaiingen of veranderingen in het eigen voordeel werden gewijzigd. De liedjes werden op losse vellen gedrukt en als pamflet ten op markten aan de man gebracht. Daardoor zijn er veel liedjes verloren geraakt. Gelukkig is er een aantal in boekvorm verzameld. Het oudst bekende liedboek is Een nieu Geusen lieden boecxken dat in 1578 in een eerste druk is verschenen. Daarna verschenen er verschillen de liedboeken die tot ver in de achttiende eeuw werden herdrukt. Voor de geschiedenis van de stad is natuurlijk vooral het verzamelwerk van Adriaan Valerius van belang. Hierin is het geu zenlied Merck toch hoe sterck opgenomen, dat later een grote bekendheid kreeg en nog steeds als het volkslied van Bergen op Zoom wordt be schouwd. Overigens is ook het Wilhelmus als een geuzen lied ontstaan. De precieze datum van het ont staan van het Wilhelmus is inmiddels bekend: december 1572. Het is geschreven op de melodie van een katho liek Frans spotlied, getiteld Chartres. Daarin werden Franse protestanten gekleineerd. Met het Wilhelmus hadden de Nederlandse protes tanten dus een anti-protestants lied overge nomen en omgevormd tot propaganda voor de eigen partij. Het laatste gebeurde in de zestiende eeuw va ker: strijdende groepen lijfden elkaars liederen in en schreven tegenliederen op melodieën uit het vijandige kamp. Sjisi Jy t'n*tfef r'.ry* f J, it- i 1 T v/f iPV^F /i, 2*1*"S,'vr r- rT S. Av,.7 7/- - - 'r*/i if. -- /-j- x - *1 .r. .- v f y -# fc fj V Jr J "s*j* -tt> ssy -1 jRu nifElitk Vfftii*f t&frl tnïtt Hrrbrl rrt- \iu« Dito, I j Santé du Roy, AU PftjC. p;jj;i tlfi Gcuï. Anno 1 f 1 -- .S- jO Afb.:1. Titelpagina van een van de oudste geuzenliedboeken, 1581. Foto: collectie KB Den Haag. 87 De Waterschans 2 - 2015

Periodieken

De Waterschans | 2015 | | pagina 47