veel geld voor over. Tijdens zijn regering groeide
de stad uit tot een internationaal centrum van
kunsten en wetenschappen en sprak men zelfs
van een 'Mannheimse School'.18
De muziekkapel van de keurvorst in zijn resi
dentiestad Mannheim was het beroemdste en
ook het grootste hoforkest van zijn tijd van Eu
ropa, met wel 60 muzikanten.19
Het was de voorloper van het klassieke symfo
nieorkest met een dirigent vóór het orkest.
De fameuze Mannheimse Hofkapel stond onder
leiding van onder andere de kapelmeesters Jo
hann Stamitz en Christian Cannabich, die ove
rigens ook uitstekend componeerden. Aan de
meeste andere Europese hoven was de Italiaan
se muzikale invloed groot, maar in Mannheim
waren het Bohemers, Oostenrijkers, Duitsers
en Nederlanders die het nieuwe klassieke tijd-
perk vorm gaven. Karel Theodoor wordt gezien
als één van de meest gedreven mecenassen uit
de muziekgeschiedenis.20
Aan het begin van zijn regering, in de jaren
veertig en vijftig van de achttiende eeuw, vond
er jaarlijks aan het hof een première plaats van
een opera. In de jaren zestig werd dat vanwege
de hoge kosten van kostuums en decors twee-
F
Afb. 12. Elisabeth Augusta met klavecimbel door Heinrich
Carl Tischbein Sr., omstreeks 1755. Collectie ReiB-Museum
Mannheim.
Afb. 11. Karel Theodoor met traverso door atelier Heinrich
Carl Brandts naar Johann Heinrich Tischbein, omstreeks
1755. Collectie ReiB-Museum Mannheim.
S dfe 4 S3 m
Afb. 13 en 14. Het naturaliënkabinet en de hofbibliotheek van
Karel Theodoor gefotografeerd vóór de verwoesting van het
paleis door een bombardement tijdens de Tweede Wereld
oorlog. Het paleis is na de oorlog herbouwd. Collectie ReiB-
Museum Mannheim.
De Waterschans 1 - 2016
18
