ring van de Palts. De prijzen van de huizen te
Mannheim zouden met wel 50 procent kelderen,
zo vreesde men.30
Het viel uiteindelijk wel mee met de rampspoed
en de stad bleef een belangrijk centrum voor
kunsten en wetenschappen met Karel Theodoor
als sponsor, maar nu vanuit Beieren.
Elisabeth Augusta was in eerste instantie mee
verhuisd naar München, maar zij voelde zich
niet thuis in Beieren en haatte inmiddels haar
echtgenoot.31 Ze verbleef er slechts twee win
ters. In 1781 keerde zij met haar hofhouding
terug en werd Mannheim haar winterverblijf.
Oggersheim bleef haar zomerverblijf.32 Hiermee
was het huwelijk weliswaar niet officieel voorbij,
maar wel in de praktijk.
Karel Theodoor zelf was ook niet meer zo ge
lukkig als in Mannheim; hij had een hekel aan
de Beierse hoofdstad. Hij vond de inwoners
kleinburgerlijk en had regelmatig aanvaringen
met de banken en de burgerij. Het Mannheimse
stadsbestuur schreef regelmatig aan Karel Theo
door: "Komt U toch terug naar waar U thuis
hoort!" Maar hij kon niet terug, afgezien dan
van korte bezoeken.33
Geliefd was Karel Theodoor overigens niet in
München. Meerdere keren probeerde hij zijn
keurvorstendom Beieren te ruilen voor de Oos
tenrijkse Nederlanden (het gebied dat ongeveer
het huidige België omvatte) dat in bezit was van
Oostenrijk. Dit is echter nooit gelukt: Frederik
de Grote, koning van Pruisen, was hier name
lijk fel op tegen. Hij wilde koste wat het kost
voorkomen dat Oostenrijk nog machtiger zou
worden.34
Elisabeth Augusta overleed op 17 augustus
1794. Al een half jaar later huwde de 71-jarige
Karel Theodoor de 19-jarige Maria Leopoldine
van Oostenrijk d'Este. Zij was een kleindochter
van keizerin Maria Theresia en een dochter van
Ferdinand, aartshertog van Oostenrijk. Maria
Afb. 18. Staatsieportret van Karet Theodoor door Johann
Wilhelm Hoffnas, 1792 (kopie naar Pompeo Girotamo Batoni,
1775). Cottectie ReiB-Museum Mannheim.
Afb. 19. Portret van Maximitiaan IV Joseph, keurvorst van de
Patts en Beieren. Hij was de laatste markies van Bergen op
Zoom. In 1806 werd hij koning van Beieren. Cottectie Staatti-
che Schtösser und Garten Baden-Württemberg.
De Waterschans 1 - 2016
22
