De keurvorst zal erg tevreden zijn geweest met
het portret door Desmarées, want hij heeft Zie-
senis kennelijk opdracht gegeven om zich in
het door hem te schilderen staatsieportret aan
de compositie van Desmarées te houden. Toch
bracht Ziesenis ook enkele veranderingen aan.
Het open bordes werd een interieur en de vorst
is in een andere houding weergegeven. (afb. 2)
Het lichaam is een stukje naar rechts gedraaid
en de linkerhand staat in de linker zij. De be
langrijkste wijzigingen betreffen het hoofd. Niet
alleen is het naar rechts gedraaid, het gelaat is
anders weergegeven. Ziesenis doet dat op een
eigen manier: het hoofd heeft de vorm van een
omgekeerde driehoek gekregen, met een spitse
kin en een prominent naar voren stekende neus.
Ook van dit staatsieportret, dat van circa 1744
1745 dateert, zullen er meerdere exemplaren
en kopieën vervaardigd zijn. Het schilderij in
de Theodoorkamer is een voorbeeld van een
dergelijke kopie naar Ziesenis, evenals het door
mevrouw Feber geschonken stuk. Ziesenis
bleef tot circa 1 760 portretten schilderen van de
keurvorst, deze waren echter veel simpeler van
uitvoering en op een kleiner formaat dan het
staatsieportret. Ook vervaardigde hij schilde
rijen van Elisabeth Auguste en van andere leden
van het hof te Mannheim. Van alle geschilderde
portretten van Carl Theodor is het aantal dat
door of naar Ziesenis is vervaardigd het grootste.
Besold
Er is nog een derde schilder die door Carl The
odor aan het begin van zijn regering werd inge
zet om staatsieportretten te maken: Felix Anton
Besold (?-1 774). Besold was een jonge schilder
uit de Palts, wiens opleiding in Parijs door Carl
Theodor werd gesubsidieerd.
In 1744 vervaardigde ook Besold een staat
sieportret. (afb. 3) In de voorstelling vinden
we dezelfde beeldelementen terug als in het
schilderij door Desmarées, maar de compositie
Afb. 3. Staatsieportret door Besotd, 1744. Cottectie Rheini
sche Hypothekenbank, Mannheim
Afb. 4. Staatsieportret Cart III Phitipp van de Patts door Van der
Schtichten, 1727-1728. Cottectie ReiB-Museum, Mannheim
De Waterschans 1 - 2016
38
