CvsftnnaüuaMMia
v^A^Lifli i'iun
de absolutistische staat: de wijken waar de bur
gers wonen, vormen het lichaam van de stad/
de staat, het paleis is het hoofd, van waaruit de
stad/de staat wordt geregeerd.13
Een ideaal vormgegeven stad behoort ook voor
zien te zijn van ideale stedelijke instellingen en op
ideale wijze te worden bestuurd. Zo zou in theorie
een volmaakte maatschappij ontstaan onder de
regering van de ideale, absolutistische vorst. Wat
de aanleg van Mannheim betreft, waren de keur
vorsten van de Palts niet uniek. In de tijd van het
absolutisme zijn er veel Europese vorsten ge
weest die ideale steden gesticht hebben Carl
Theodor volgde in hun spoor en was voortdurend
bezig om Mannheim verder te voltooien en te
verfraaien. Het bouwen van een ideale stad en
het realiseren van een ideale maatschappij zijn
werken waarmee een vorst de goddelijke Schep
per navolgt en waarin hij Hem het dichtst bena
dert. Voor Carl Theodor, die zijn taak als Lans-
desvater (vader van het land)14 uiterst serieus
nam, moet de uitbouw en voltooiing van Mann
heim verreweg het belangrijkste project zijn ge
weest gedurende de eerste jaren van zijn rege
ring. En dat is wat in deze portretten is uitgedrukt.
Afb. 18. Plattegrond van Mannheim, detail. Ets door Bodenehr,
1715.
Afb. 17. Mantelpor
tret met Mannheim,
kopie naar Ziesenis
door onbekende
schilder, circa 1750,
detail. Collectie
Schloss Schwetzin-
gen
De Waterschans 1 - 2016
44
