van zijn regering ook een portret naar het hof in
Den Haag heeft gestuurd. Van Dijk had toegang
tot die collectie, hij adviseerde de stadhouder
zelfs over aankopen. Of er werkelijk zo'n schil
derij in die verzameling aanwezig was, is mij
niet bekend. Dat zou uitgezocht kunnen worden,
er zijn inventarissen uit de achttiende eeuw be
waard gebleven.
De volgende vraag is: voor wie of in wiens op
dracht zal Van Dijk de kopie geschilderd heb
ben? Gezien de toevoeging "heer van Raven-
stein" achter "keurvorst van der Palts" in het
opschrift op de rug van het schilderij, zal de
opdrachtgever een overheidsinstelling in het
Land van Ravenstein zijn geweest. Ook daar valt
onderzoek naar te doen. Is er in de archieven
van Ravenstein uit de periode 1747-1753 een
betaling te vinden voor de aanmaak of de ver
werving van een portret van Carl Theodor?15 Of
wordt de aanwezigheid van een portret vermeld
in een inventaris van een van de overheidsge
bouwen aLdaar?
De latere lotgevallen van het portret
Toen het grootste gedeelte van Nederland in de
herfst van 1794 door Nederlandse en Franse
revolutionairen werd bevrijd van het Ancien Re
gime, werd Carl Theodor vervallen verklaard van
zijn feodale rechten. Het Land van Ravenstein
werd door de Franse Republiek in beslag geno
men. Naar mag worden aangenomen, zuLLen de
goederen van de keurvorst die in de overheids
gebouwen werden aangetroffen, verkocht zijn.
Over deze vermoedelijk verkochte goederen zijn
er misschien gegevens te vinden in de archieven
van Ravenstein. Vooralsnog mogen we aanne
men dat het portret door Van Dijk tot deze goe
deren behoorde en dat het bij deze gelegenheid
op de markt is gekomen. Vervolgens zal het op
enig moment verworven zijn door een van de
voorvaderen van mr. Feber.
Het moge duidelijk zijn dat dit verhaal nog wel
enige open einden kent, er Ligt nog onderzoek
te wachten, in het bijzonder in de archieven van
Ravenstein.
Thans is het schilderij in het Markiezenhof. Het
gemeentemuseum van Bergen op Zoom is daar
mee de enige insteLLing in NederLand die in het
bezit is van geschilderde portretten van de keur
vorst Carl Theodor. Bergen op Zoom heeft er
zelfs drie, want behalve het stuk in de Theodoor-
kamer en het door mevrouw Feber geschonken
schilderij, hangt er ook nog een klein portret
van mindere kwaliteit in de Collegekamer van
het stadhuis.
Het uitdragen van de geschiedenis van de stad
Bergen op Zoom is verreweg de belangrijkste
taak van het Markiezenhof. Het museum moet
die taak uitvoeren met de objecten in zijn col
lectie. Deze is beperkt, de verzameling kan wel
enige versterking gebruiken.
Door de schenking van mevrouw Feber en
dankzij de bemiddeling van de Vrienden, is de
museumcollectie thans uitgebreid met een bij
zonder en hoogwaardig historisch object. Het
portret door Van Dijk zaL zijn diensten in de toe
komst zeker bewijzen.
Afb. 5. Prins Wilhelm van Hessen, olieverf op linnen, Philip van
Dijk 1736. Collectie Gemaldegalerie Alte Meister, Kassel
53
De Waterschans 1 - 2016