In de latere portretten, die van Karl Philipp en
Carl Theodor, is de kroon altijd in het tweede
plan weergegeven. Hij ligt nooit vooraan op het
blauwe kussen, maar achteraan, in de schaduw
van de keurhoed. Duizend keer ben ik in de Theo-
doorkamer van het Markiezenhof langs het
schiLderij van de keurvorst geLopen, zonder zeLfs
maar op te merken dat er op de tafel achter de
keurhoed nog een object is afgebeeld.
Pas toen Daphne en ik besloten om Carl Theo-
dors portretten te gaan bestuderen, ontdekte
ik daar de keizerskroon. Er is bijna niets van
te zien, hij lijkt verstopt te liggen, alleen het
hoogste juweel van de kroon steekt boven de
keurhoed uit. Zo liet Carl Theodor de kroon
afbeelden door Desmarées en Ziesenis. In het
staatsieportret door Besold is er van de kroon
weLiswaar meer te zien, maar daar Ligt hij in
een donkere hoek, in de schaduw.
ZoaLs in deeL I van dit artikeL vermeLd, is dit Laat
ste schilderij afgeleid van een eerder portret
van Karl Philipp door Van der Schlichten (1733),
waar de kroon ook op die manier is weergegeven.
Wat een hemelsbreed verschil met portretten
van eerdere voorgangers in de Palts: van Karl
Ludwig (uit 1676) en van Johann Wilhelm (voor
1708), waarin diezeLfde kroon juist een heeL
prominente rol speelt. Hij wordt door de gepor-
tretteerden in de hand gehouden en nadrukke
lijk aan de beschouwer gepresenteerd.
Men zou geneigd zijn te zeggen dat Karl Ludwig
en Johann Wilhelm kennelijk heel trots zijn op
de kroon en op het ambt waar de kroon naar
verwijst, terwijl Karl Philipp en Carl Theodor
zich er een beetje voor lijken te generen.
Ik heb me eindeLoos het hoofd gebroken over
het hoe en waarom van dit verschil. In de rela
tie tussen de keurvorsten en hun Schatzmeis-
teramt moest er iets wezenlijks veranderd zijn
vóór het aantreden van Karl Philipp in 1716.
Uit de hierboven beschreven geschiedenis van
de keurvorsten van de Palts en hun aartsambt
en blijkt dat inderdaad het geval te zijn geweest.
Afb. 13. Carl Theodor, portret naar Batoni, onbekende schilder,
na 1775. Collectie Marstallmuseum Nymphenburg, München
Afb. 14. Carl Theodor, portret naar Brandt, onbekende schil
der na 1781, onbekende veiling
De Waterschans 3 - 2016
116
