Vliegtuigbouw in Bergen op Zoom - vervolg
Aanvullende informatie van Gerrit Leenders
Wim Adriaansen
"De romp van het vliegtuig hebben we in alle vroegte te voet over de weg van de werkplaats aan
de Borgvlietsedreef naar het vliegveld geduwd. De vleugels en andere onderdelen konden in een
vrachtauto worden vervoerd. Op Woensdrecht stonden nog de gecamoufleerde hangaars van de
Luftwaffe. In een daarvan hebben we vervolgens de Difoga 421 kunnen monteren." Aldus Gerrit
Leenders in een mondelinge reactie op mijn artikel Vliegtuigbouw in Bergen op Zoom in het vorige
nummer van De Waterschans.1 Leenders, die ondertussen 89 is en bewoner van zorgcentrum
Stuyvenburgh, bleek behalve interessante aanvullende informatie ook foto's van de bouw van de
Difoga 421 te bezitten, de luchttaxi van Frits Diepen. Hij vertelde dat Henk Koekebakker in Bergen
op Zoom destijds ook een vliegtuigreparatiebedrijf wilde beginnen.
Frits Diepen en Gerrit Leenders
Na de bevrijding van Bergen op Zoom in oktober
1944 had Frits Diepen de bouw en de assemblage
van onderdelen van zijn Difoga 421 verplaatst
van een clandestiene werkplaats naar de leeg
staande synagoge aan de Koevoetstraat.
Later vond hij een werkplaats aan de Borg
vlietsedreef. "Ik had aan de Ambachtsschool de
opleiding tot vormmaker gevolgd", zo vertelde
Gerrit Leenders, "en ik had als zodanig bijna
drie jaar in de praktijk gewerkt." Een vormma
ker maakte een houten model naar een teke
ning. Het model werd daarna in ijzer gegoten.
Van dit model werd vervolgens de mal gemaakt.
Het model kon later een of meerdere keren
worden gebruikt bij het gietproces in een ijzer
gieterij. "Het was precisiewerk en je moest een
goede houtbewerker zijn."
Als achttienjarige was Leenders lid van een ver-
kennersgroep die de beschikking kreeg over
een lokaal op de zolder van de vliegtuigwerk
plaats aan de Borgvlietsedreef. Was dat toeval?
"Ik liet weten dat ik belangstelling had en
ir. Henk Koekebakker, die de leiding had bij de
bouw, kon best nog een goede houtbewerker
gebruiken. Vanaf dat moment maakte ik deel uit
van de bouwploeg van dit bijzondere vliegtuig."
Bij de montage van het vliegtuig op Woensdrecht
bleek alles te kloppen. De aansluiting van de
vleugels aan de dubbelstaartige romp paste
naadloos, de roeren bewogen, de motor draai
de. De taxieproeven op de baan verliepen goed
en toen kwam het moment dat Hein Bulten het
toestel kon lostrekken van de grond. Het werd
een geslaagde eerste proefvlucht, waarna er
nog vele volgden. Daarna werd het toestel naar
Ypenburg gevlogen, waar Frits Diepen inmiddels
een pied a terne had gevonden voor zijn vlieg
tuigfabriek. Samen met Willem Troost, ook een
modellenmaker, is Leenders meegegaan naar
Ypenburg. Daar werden propellers vervaardigd
van mahonie- en essenhout, onder meer voor
de Fokker S-9 en de Tiger Moth. En er werd nog
gewerkt aan de Difoga, die later een opvolger
kreeg in de Fokker F-25 Promotor.
Gerrit Leenders en Henk Koekebakker
Voor Gerrit Leenders brak de tijd van zijn mili
taire dienstplicht aan, die hij doorbracht in een
technische functie bij de Luchtmacht, eerst op
Gilze-Rijen, later op Woensdrecht. Na zijn dienst
tijd, in 1947, begon hij samen met zijn vader een
eigen modelmakerij in Bergen op Zoom, ook
aan de Borgvlietsedreef, maar op een andere
locatie dan de hal waar eerder de Difoga was
afgebouwd. Het bedrijf groeide uit en beschikte
na enkele jaren over een tiental medewerkers.
Het was een goede tijd, bij de grote ijzergieterij
en in Bergen op Zoom en elders in het land was
er meer dan voldoende vraag naar modellen.
In 1954 kwam een oude bekende bij Leenders
op bezoek: Henk Koekebakker. Ir. Koekebakker
had al eerder het plan geopperd om in Bergen
op Zoom een fabriek voor zweefvliegtuigen te
beginnen. We hebben in het artikel in de vorige
Waterschans al gezien hoe er in Bergen op
De Waterschans 4 - 2016
150
