schijnLijk dat deze conflictmijdende vorst een
front heeft opgezocht, maar Zacher schrijft dat
de keurvorst in 1746/1747 een reis maakte naar
Aken en naar de Nederlanden.11 Ook kortte Carl
Theodor al in 1743 zijn verblijf in Schwetzingen
in als gevolg van dreiging van dezelfde oorlog.12
Tijdens deze oorlog bezetten Franse troepen de
vesting Düsseldorf, waardoor Carl Theodor deze
stad de eerste jaren van zijn regering als hertog
van Gulik en Berg niet kon bezoeken.13 Vanwege
dreigende vijandigheden in het kader van de
zeLfde oorLog moest een bezoek aan GuLik en
Berg in september 1746 worden uitgesteld.14
Verhuizingen naar Düsseidorf
Düsseldorf was de hoofdplaats van de hertog
dommen Gulik en Berg. De voorganger van Karl
Philipp, zijn broer Johann Wilhelm van de Palts-
Neuburg (1658-1716), had Düsseldorf als hoof-
residentieplaats gehad (1690-1716), zelfs sinds
hij keurvorst geworden was van de Palts (met
als hoofdplaats Heidelberg).15 De residentie in
Schwetzingen was destijds namelijk verwoest.
Onder zijn opvolger Karl Philipp verviel deze
functie echter en verwerden Gulik en Berg tot
Nebenianden, omdat de nadruk op Mannheim
kwam te liggen. Ook de opvolger van Karl Phi-
lipp, Carl Theodor, had gedurende twee korte
periodes officieel zijn hoofdresidentie in het
stadsslot van Düsseldorf. Dit Aites SchioB was in
opdracht van keurvorst Johann Wiflhelm in 1696
verbouwd door bouwmeester Domenico Marti-
nelli (1650-1718) en Hofbaumeister of superin
tendant Matteo graaf van Alberti (1646/1647-na
1 735).16 Het verkeerde bij de aanvang van de re
gering van Carl Theodor nog in slechte staat.17
Maar onder Carl Theodor werd het vanaf 1743
verbouwd onder leiding van Hofbaumeister Jo
hann Heinrich Nosthoffen (1731-1757), Franz
Hubert van Douwen (1743-1813?) en Ignaz
Kees. Dit betrof vooral de interieurs.18
Na het aanvankelijke uitstel verbleven Carl
!^^5^__K)_ 15 20 ill
Afb. 1. Plattegrond van de bei etage van de residentie te Düsseidorf in 1755. 1- eetzaal; 2- gang van/naar hoofdtrap; 3- Ridder-
zaai; 4- gang naar gaierij; 5-12- keurvorsteiijk appartement; 5- eerste antichambre; 6- tweede antichambre; 7- audiëntievertrek;
8- siaapvertrek; 9- voorkabinet; 10- kabinet; 11- garderobe; 12- privaat; 13- geheime privatetrap; 14- hofkapei; 15- keurvorste
iijk oratorium; 16- sacristie; 17-24- 'Schiange Fieugei'; 17- gang met trap; 18- privé; 19- secretaris Peer; 20- secretaris Peruhs;
21- Mundschenk; 22- controieur en Saaimeister; 23- archief; 24- privé; 25- antichambre; 26- audiëntievertrek; 27- kabinet;
28- siaapkamer; 29- garderobe; 30- gang met spiitrap. Bron: Hatto Küffner, Edmund Spohr, Burg und SchioB Düsseidorf. Bauge-
schichte einer Residenz, Kieef 1999, p. 110, beeidbewerking auteur
167
De Waterschans 4 - 2016
