Het gold sindsdien als het volle of ongebroken
familiewapen van de Oranje-Nassaus en is door
alle stadhouders gevoerd tot aan het eind van
de achttiende eeuw.10 Voor alle duidelijkheid: dit
is niet het wapen dat op de steen is afgebeeld.
Als jongere zoons brachten Maurits en Frederik
Hendrik in dit wapen Oranje-Nassau aanvanke
lijk een breuk aan door de Nassause en de Oranje
kwartieren te verdubbelen en deze niet boven
elkaar, maar naast elkaar te plaatsen. In het
midden, over alles heen, voerden ze een klein
hartschild met het familiewapen van hun respec
tievelijke moeders (Saksen en Coligny). Dit was
van beide prinsen het oudste en eerste wapen.11
Het was destijds namelijk ook niet ongebruike
lijk dat vorstelijke personen in de loop van hun
leven hun wapen veranderden, of tegelijkertijd
meer dan één wapenvariant voerden. Een nieu
we variant kon het gevolg zijn van een erfenis,
een huwelijk, een aankoop of een claim, waar
door de vorst er gebied bij kreeg; of van een
overlijden van een familielid waardoor de erfge
naam in kwestie een andere plaats verwierf in
de hiërarchie van de familie.
Deze situatie deed zich voor in 1618, toen Philips
Willem kinderloos overleed en al zijn bezittingen
en titels naliet aan Maurits. Zo werd Maurits
hoofd van de familie. De situatie herhaalde zich
bij het overlijden van Maurits in 1625, toen Fre
derik Hendrik hem als familiehoofd opvolgde.
We zien dan ook dat Maurits vanaf 1618 het
ongebroken familiewapen ging voeren, in over
eenstemming met zijn nieuwe status als hoofd
van het geslacht. In 1625 ging het recht op het
ongebroken wapen over op Frederik Hendrik.
Maurits en Frederik Hendrik hadden echter nog
een derde wapen en dat is nu juist de variant die
op de wapensteen van fort De Roovere is afge
beeld. Dit wapen heeft dezelfde samenstelling
als de eerste wapens van de twee halfbroers,
alleen het hartschild is anders: we zien daar het
wapen van Buren.
Het graafschap Buren was in de familie inge
bracht door Anna van Egmond, gravin van Buren
(1533-1558). Zij was de eerste echtgenote van
Willem van Oranje en de moeder van Philips
Willem, Oranjes oudste zoon. Ook de oudste
zoon moest volgens de regels van de heraldiek
een gebroken wapen voeren, zolang zijn vader
nog in leven was. Van het wapen dat Philips
Willem vóór 1584 moet hebben gehad, heb ik
geen afbeelding kunnen vinden. Het is goed
mogelijk dat het net zo'n wapen is geweest als
Afb. 8. Draagteken van Maurits, wapen met hartschild Saksen, zilver, Adriaen Rottermont 1615, collectie Rijksmuseum.
De Waterschans 1 - 2017 16
