de eerste wapens van Maurits en Frederik Hen
drik, maar dan met Buren als hartschiLd, met
andere woorden, precies zoals dat op de steen
van De Roovere.
Dit wapen, als op de steen van De Roovere, was
in ieder geval het tweede nieuwe wapen dat
Maurits na het overlijden van Philips Willem in
1618 ging voeren. Zoals het ongebroken fami
liewapen, heeft hij ook dit wapen dus mogelijk
van zijn oudere halfbroer overgenomen. Omdat
Maurits na 1618 de gebroken variant met Bu
ren als hartschild veel vaker gebruikte dan de
ongebroken versie, moet die met Buren zijn
voorkeur hebben gehad. Het oude wapen met
het hartschild Saksen werd na 1618 door Mau
rits niet meer gebruikt.12 Als we de prent mogen
geloven die Jan van de Velde II in 1626 maakte
van de begrafenisstoet van Prins Maurits, was
zelfs zijn lijkkist niet met het ongebroken fami
liewapen versierd, maar met het wapen met het
hartschild Buren.
Hoe zou het komen dat de gebroken variant met
Buren de favoriete variant was van Maurits? Je
zou deze misschien het beste kunnen definiëren
als: het wapen van een prins van Oranje-Nas-
sau als graaf van Buren. Terwijl de Nassause
en de Oranjekwartieren staan voor Duitse en
Franse titels, wordt door het hartschild Buren
benadrukt dat de drager van het wapen ook een
Nederlandse identiteit heeft. Hoewel de titel
graaf van Buren oorspronkelijk niet Maurits' erf
deel was, maar dat van zijn oudste broer, was
deze in 1618 op Maurits overgegaan. Maurits
was de nieuwe graaf van Buren en in die kwali
teit een echte Nederlandse edelman.
Misschien heeft ook een andere kwestie een rol
gespeeld. Philips Willem was de oudste zoon
van Willem van Oranje en als zodanig volgens
algemeen gebruik en volgens adellijk recht ook
de belangrijkste en de eigenlijke opvolger. Niet
Maurits werd Prins van Oranje in 1584, maar
Philips Willem. In 1618 echter gingen alle titels
over op Maurits en werd hij de eerste in de hië
rarchie van de familie. Door een wapen te gaan
voeren met Buren prominent in het hartschild,
kon Maurits zich het duidelijkst manifesteren
als de opvolger van Philips Willem in al zijn
titels en als nieuw hoofd van het huis Oranje-
Nassau.
Mogelijk is dit de verklaring waarom na het
overlijden van Maurits in 1625 het gebroken wa
pen met het hartschild Buren ook door Frederik
Hendrik werd aangenomen. Ook van deze jong-
Afb. 9. Wapen van Maurits, variant met hartschild Saksen, ets
en gravure door Jansonius, 1651.
Afb. 10. Wapen van Maurits, variant met hartschild Saksen,
wapensteen in Edam.
17
De Waterschans 1 - 2017
