pen waarvan niet bekend was door wie ze waren
vervaardigd. Door dit onderzoek is gebleken, dat
nogal wat voorwerpen gemaakt zijn door zil
versmeden uit westelijk Noord-Brabant. Naast
deze vondsten is er nog bijvangst. Daarover gaat
deze bijdrage.
Door publiciteit over de tentoonstelling in het
voortraject hebben nogal wat mensen contact
opgenomen met ons omdat zij voorwerpen van
Bergse zilversmeden bezitten. Vervolgens zijn
we nagegaan of deze voorwerpen konden wor
den opgenomen in een van de verhaallijnen.
Soms leverden aangemelde voorwerpen interes
sante informatie op. Ik vond onderstaand voor
beeld dusdanig interessant dat ik dit de lezers
van De Waterschans niet wil onthouden.
Een kelk voor Louis Goosen
In de aanloop naar zijn priesterwijding in 1950
liet de in Bergen op Zoom geboren Louis Goosen
de later internationaal bekend geworden Dom
Hans van der Laan zijn kelk met pateen en kelk
lepeltje ontwerpen.1 De kelk werd betaald door
de ouders van Louis, Antoon Goosen en Liza van
Mechelen. De jongste broer van Louis, Kees,
bracht naar aanleiding van publiciteit rondom
de tentoonstelling de kelk onder de aandacht
van Het Markiezenhof. De familie van Louis
bleek naast de kelk ook in het bezit te zijn van
de ontwerptekening van Van der Laan, drie brie
ven en een enveloppe. Twee brieven zijn door
Van der Laan gericht aan Louis Goosen: een is
ongedateerd en de tweede is gedateerd
9 maart 1950. Een derde brief heeft Van der Laan
gericht aan de zilversmid Jos Andriessen in
Bergen op Zoom, die uiteindelijk de kelk met
bijbehorende attributen zou vervaardigen.
De ontwerptekening is gedateerd "S Paulusabdij
O'hout [Oosterhout] 4 mrt '50" en wordt als volgt
gedefinieerd: "Zilveren kelk voor Mn E.H. Goo
sen". Op de tekening zijn de ontwerpen te zien
van de kelk en het kelklepeltje waarbij Van der
Laan aangeeft dat de kelk "inwendig verguld
lepeltje geheel onverguld" moeten zijn. De pa
teen ontbreekt op de tekening maar het zilveren
kelklepeltje is tweemaal getekend: de achterzij
de compleet weergegeven en een zij-aanzicht.
Voor de voorzijde van het kelklepeltje noteert
Van der Laan wel een instructie: "motiefje in-
schrooien aan de voorkant".2 De breedte van
de kom van het kelklepeltje is ook aangegeven:
deze bedraagt 17 mm.
De hele kelk is uitgetekend met maatvoering,
met extra instructies voor de versiering onder
aan de cuppa. De boogsgewijze versiering moet
De verhaallijnen en de locaties
Het Markiezenhof
A. Eerste en tweede tuinzaal
Verhaallijn 1: Het ambacht van de
goud- en zilversmeden
Verhaallijn 14: Vals en echt
Verhaallijn 2: Zilversmeden en juweliers
in Bergen op Zoom en in West-Brabant
Verhaallijn 3: Zilver als graadmeter van
stedelijke en regionale welvaart
B. Museumcafé
Verhaallijn 15: Zilver in de familie
C. Zaal 128
Verhaallijn 13: Zilver en design
D. Zaal 104 Theodoorkamer
Verhaallijn 7: Tafelzilver
E. Zaal 102 Augustakamer
Verhaallijn 6: Bijzonder zilver
Verhaallijn 13: Zilver en design
F. Zaal 118
Verhaallijn 4: Zilver en gezag
G. Zaal 119
Verhaallijn 8: Schutterijen en hun zilver
H. Zaal 121
Verhaallijn 11: Zilverfabrieken van de
firma's Andriessen en Van Giels
I. Zaal 219 en 218
Verhaallijn 16: Woestijnzilver
Sint-Gertrudiskerk
A. Zijkapel
Verhaallijn 9: Zalig zilver
B. Zijkapel
Verhaallijn 10: Processiezilver
Gevangenpoort
Verhaallijn 5: Schenkingen en beloningen
Ontmoetingskerk
Verhaallijn 9: Zalig zilver protestants
Voormalige synagoge
Verhaallijn 12: Zilver en verzet
De Waterschans 1 - 2017
28
