W ■hjBiil
immmrn
Het zal ondertussen duidelijk zijn dat de (voor)
gevel zeer bepalend is voor de stijlkenmerken.
Ik bespreek er een viertal van: het veelvuldig
gebruik van baksteen: voorliefde voor ronde en
golvende - soms paraboolachtige - vormen; een
creatieve verwerking van hout in ramen en toe
gangsdeuren; toepassing van decoratief beeld
houw- en smeedwerk.
1. Er is bij schoolgebouwen in Amsterdam sprake
van een veelvuldig en kleurrijk gebruik van
baksteen; soms in verschillende maten en
soorten. Vaak is er ingewikkeld metselwerk
te bewonderen. Men spreekt wel van baksteen
architectuur. Regelmatig wordt er ook een
onnatuurlijk gebruik gemaakt van dakpannen
als bedekking voor steile - soms zelfs ver
ticale - gevels. Aan het Bolwerk heeft Wiel
ders zich, zij het bescheiden, in het metsel
werk uitgeleefd: zie bijvoorbeeld bij de hoofd
ingang, en aan de Begijnhofstraat. De dakpan
nen vormen overal een kleurige omlijsting
van het gebouw, ook daar waar feitelijk een
andere dakbedekking is toegepast. De dak
schilden van de tekenlokalen op de bovenste
verdieping en die van de conciërgewoning zijn
erg steil.
2. De verschillende onderdelen van de gevel van
een schoolgebouw in Amsterdam vertonen
vaak golvende en soms zelfs paraboolvormige
lijnen. De hoeken zijn meestal afgerond. Er is
een voorliefde voor toren- en/of erkerachtige
uitbouwsels. Rechte hoeken van elkaar snij
dende bouwelementen komen minder vaak -
en dan nog alleen in de laatste periode - voor.
Hoewel er aan het Bolwerk afgeronde hoeken
te vinden zijn aan bijvoorbeeld de voorgevel
en het toegangshek aan de Vest-zijde, oogt
het geheel nogal strak. Paraboolvormen
komen niet voor aan het schoolgebouw. De
conciërgewoning springt er als bouwelement
wel weer opvallend uit.
T
Afb. 16. Publieke Werken, Willem Barentszschool in Amster
dam, paraboolvormige entree, 1923.
TFL"H
Afb. 17. Jos Wielders, Het gebouw van de Handelsschool in Bergen op Zoom (niet uitgevoerd), ontwerptekening, krijt op papier,
1925. Foto auteur.
De Waterschans 2 - 2017
66
