Amsterdamse School architect wel heel plat in
de oren hebben geklonken!
Toch, of misschien juist daarom, is de school
zo'n evenwichtig bouwwerk geworden. Bij elke
afweging van een kunstzinnige vorm speelden
functie en financiën een rol. De Zoom sprak bij
de opening over "artistieke eenvoud en een
voudige artisticiteit".
Wij kunnen ons zonder meer aansluiten bij de
beschrijving in het Monumentenboek van Noord
Brabant: "Amsterdamse schoolmotieven in
compositie en detaillering".17
Tenslotte nog deze overweging. Zoals het Plan
Zuid in Amsterdam in cultureel opzicht de
emancipatie van de arbeidende klasse verbeeld
de, zo zou dit Bergse schoolgebouw gezien
kunnen worden als een cultureel symbool van
de emancipatie van het katholiek middelbaar
onderwijs. Het was trouwens de eerste katho
lieke middelbare OMO-opleiding in Brabant.
Een vergelijking met andere (OMO) scholen
in Brabant.
In 1921 waren alle OMO-scholen nog onderge
bracht in diverse gehuurde lokalen of woningen.
Rond 1925 hadden de meeste plaatselijke be
sturen echter al eigen schoolgebouwen opge
richt. Bergen moest zich nog een paar jaar
tevreden stellen met de gebrekkige Brogtrop-
school. Vergelijken we de nieuwe Bergse school
met de overige OMO-schoolgebouwen dan kun
nen we zonder aarzeling aansluiten bij de op
merking die Moller maakte bij de opening in 1928:
"de mooiste". Inderdaad zijn de meeste overige
schoolgebouwen nauwelijks inspirerend van
uiterlijk. Een uitzondering kan misschien ge
maakt worden voor het Norbertuslyceum, een
gemeentelijk monument uit 1924 van de archi
tecten C.W. Bennaers en P.G. Buskens. Een
strak en zakelijk gebouw: de hal is echter zeer
stemmig en vergelijkbaar met die van het Moller.
Ook een vergelijking met andere West-Brabant
se middelbare scholen die uit die tijd zijn over
gebleven, valt uit in het voordeel van de Bergse
school. In Breda werd bijvoorbeeld in dezelfde
tijd het O.L.Vrouwe Lyceum gebouwd. De plaat
selijke architect J. Berben ontwierp een voor
de Amsterdamse School karakteristieke diep
inspringende hoofdingang. Maar de gevel is
verder nogal eentonig. Hal en trappenhuis met
glas in lood zijn weer wel sfeervol.
En Bergen op Zoom
Hoe verhoudt zich de school tot andere (school)
gebouwen in Bergen op Zoom? De Rijks-hbs
kreeg al in 1885 een eigen gebouw.De plaatselijk
zeer actieve architect C. van Genk ontwierp op
de hoek van de Burg. Stulemeyerlaan en het
Bolwerk een fraai bouwwerk typerend voor de
negentiende-eeuwse eclectische architectuur.
Het heeft de voor die tijd gebruikelijke hoge
ramen en een ruim overkappend dak, voorzien
van veel wit geschilderd hout (in de zogenaamde
Chalet-stijl). Zigzag geplaatste dakpannen in
de kleuren rood en zwart, en kleurrijke tegelta-
Afb. 25. Aeneas Mackayschool, trappenhuis met glas in lood,
architect Cornelis Kruyswijk, 1928.
Afb. 26. Rijks HBS in Bergen op Zoom, architect C. Van Genk,
1885.
De Waterschans 2 - 2017
70
