voor andermans overtuigingen - juist de kans
geven zichzelf te kunnen ontplooien.
Vervolgens komt u dan langs de Vest lopend
weer terug op het Bolwerk en kunt u nog eens
de voorgevel bewonderen. Die blijft - afgezien
van enige eigentijdse grijze en okerkleurige
verfaccenten aan het houtwerk - nog volledig
intact ongestoord tonen wat zij waard is: een
sieraad van Amsterdamse School architectuur.
Wandelend door het park, en het schoolgebouw
passerend, kost het de beschouwer weinig
moeite zich weer in de jaren twintig terug te
wanen.
Noten
Afb. 37. Nieuwbouw aan het Mollerlyceum, 1992, entree 2015. Foto auteur.
1 Dit artikel is enerzijds een samenvatting van enkele hoofdstuk
ken uit mijn doctoraalscriptie: Van Handelsschool tot Lyceum
augustus 1993, Gemeentelijke Universiteit van Amsterdam.
Een verkorte bewerking ervan verscheen in: Studies uit Bergen
op Zoom, deel 10, 1994: pp. 84 - 145.
Anderzijds is het een herziene en meer uitgebreide versie van
een kunsthistorische beschouwing over het gebouw verschenen
in het tijdschrift Brabants Heem,1995, jaargang 47, nummer 3:
pp. 101 - 107.
Het door de school bij het 75 jarig bestaan van het Moller in
eigen beheer uitgegeven jubileumboek "Een kind van zijn tijd",
red. M. de Moor, 1992; bevat mijnerzijds ook een bijdrage over
de bouwgeschiedenis en één over de onderwijskundige ont
wikkelingen.
2 "Stukken Stichting", 15 augustus 1925, Schoolarchief (SA).
3 Hoewel in de correspondentie melding wordt gemaakt van
het betalen - en het over en weer sturen - van de tekeningen,
zijn ze noch in het schoolarchief, noch in het Mollerarchief op
het Katholieke Documentatie Centrum te Nijmegen, of in het
O.M.O.-archief in Nijmegen terug te vinden.
4 A.H.M. van Schaik, Dr Hendrik W.E. Moller Tilburg 1988, pp.
181 en 182.
5 Zie voor een uitgebreid verslag van de ruzies tussen aannemer
Weyts en uitvoerend architect Horsten mijn doctoraalscriptie
en Historische Studies: het stichtingsbestuur legde zelfs een
speciaal dossier aan: "Dossier Architecten en Opzichter", SA
6 In een verzoekschrift van 5 maart 1925 aan bisschop Hopmans
voor een meisjesopleiding in het nieuwe schoolgebouw; opval
lend genoeg niet bewaard in de map "correspondentie geeste
lijkheid", maar in het dossier "Stukken Bouw".
7 Brief d.d. 14 april 1925; Mollerarchief, inv.nr. 154; KDC Nijmegen.
8 "Stukken Bouw"; 23 september 1920, SA.
9 De Zoom, 21 mei 1928; Gemeentearchief Bergen op Zoom.
10 Zie Website Wendingen (zeer aan te bevelen voor liefhebbers
van de Amsterdamse School!): http://amsterdamse-school.nl/
personen/architecten/jos-wielders/.
11 Brief Wielders aan schoolbestuur, gedateerd 6 augustus 1925,
inv.nr. 154; KDC Nijmegen.
12 Zie voor een uitgebreid overzicht: Amsterdamse School,
uitgave Stichting Architectuurmuseum Amsterdam 1979.
M.Casciato, De Amsterdamse School, Rotterdam 1991; en de
eerder genoemde website: http://amsterdamse-school.nl
13 In 1914 werd de SDAP-er F.M. Wibaut wethouder van Volks
huisvesting. Onder de arbeiders circuleerde in die jaren wel
het gezegde: "...Wie bouwt er voor ons? Wibaut!...".
14 "Dossier Architecten en Opzichter", SA.
15 Zie tentoonstellings catalogus "Berlage en het plan Zuid",
Gemeentearchief Amsterdam, 1992.
16 "Dossier Architecten en Opzichter", 29 april 1926, SA.
17 "Monumentenlijst Noord Brabant"; Rijksmonumentnummers
517067 (Mollerlyceum); 517068 (Conciërgewoning).
Op het gemeentearchief wordt naar aanleiding van een inven
taris van te beschermen gebouwen opgemerkt: "...Bescher
ming geldt voor het ensemble van hoofdgebouw, voormaligej
conciërgewoning en muur aan noord en oostzijde...".
18 Zie BN De Stem van 16 september 2006: het artikel van Marc
Molenaars zorgde er voor dat de deuren weer hun verdiende
aandacht kregen. Over de herplaatsing: De Bergse Bode van
04 februari 2007.
19 Zie mijn bijdrage in de schoolkrant De Bolwerker van
1980/1982 (nr.5) en 1981/1982 (nr. 1): Niels Steenbergen re
ageerde daarin op mijn verzoek om uitleg. Hij bleef bij zijn
religieuze standpunt. Zijn ontwerpen in klei waren tot voor kort
nog aanwezig in het schoolarchief.
77
De Waterschans 2 - 2017