het gegeven dat het Nederlandse onderwijs
verzuild is. Het gedachtegoed op Roncalli was
vanaf de oprichting in 1957, in een tijd van een
verdeelde christenheid, oecumenisch gericht.
In Bergen op Zoom en omstreken was er een
kleine protestants-christelijke gemeenschap
waarvan de kinderen alleen op de Christelijke
Juliana Mavo terecht konden. Een protestants-
christelijke tak voor havo en atheneum ontbrak.
Daar zagen beide besturen een kans. Roncalli
fuseerde in 1971 met de Juliana Mavo tot een
scholengemeenschap met een rooms-katholieke
én protestants-christelijke signatuur. Daarnaast
werd een aanvraag voor een atheneumafdeling
door Den Haag gehonoreerd. Deze gemengde
signatuur is anno 2017 nog steeds een unicum
in OMO verband. De fusie veroorzaakte aan
vankelijk een stijging van het aantal leerlingen,
maar die werd in de jaren daarna gevolgd door
een terugslag. Er werden opnieuw fusiebe
sprekingen gevoerd, nu met de Antonius Mavo.
Vooruitlopend op de fusie werd aan Roncalli een
nieuwe vleugel gebouwd. Maar de fusiebespre
kingen liepen op het laatste moment in 1974
stuk. Er was verzet van de Roncalli-docenten,
omdat ze vonden dat ze bij de fusie te weinig
inspraak hadden en bang waren voor gedwon
gen ontslagen.8
1974 Middenschoolexperiment
Pedroli had in 1974 de school verlaten en was
lid geworden van de commissie die in Nederland
de invoering van de Middenschool voorbereidde.
Het duurde twee jaar voordat een opvolger ge
vonden was voor Pedroli, in de tussentijd nam
conrector Van Heck waar. Uiteindelijk ging de
Onderwijsinspectie zelf op zoek naar een nieuwe
rector om het experiment eigen tempo werkwijze
in Bergen op Zoom overeind te houden. Die werd
gevonden in Aad van der Werf (1940-201 7). Hij
was protestants-christelijk, wat gezien de iden
titeit van de school mooi meegenomen was. Van
der Werf was nog jong en naar eigen zeggen
een vreemde eend in de bijt in het rectorenbe-
raad van OMO.9 "Ik trof in Tilburg een gezelschap
van heren in driedelig pak dat bij voorkeur ver
gaderde met een sigaar en een glaasje jenever."
Op Roncalli trof hij een lerarencorps aan waar
van een deel uit de MMS-tijd kwam en vertrouwd
was met de eigen tempo werkwijze. En een deel
kwam van de Juliana Mavo, las bij aanvang van
de les voor uit de Bijbel en was het klassikaal
werken gewend. Bovendien had de uitbreiding
van de havo met een mavo en atheneum voor
een nieuwe vorm van differentiatie gezorgd.
Er zaten in een klas niet alleen leerlingen met
verschil in tempo, maar ook met een verschil
in niveau. Dat maakte het lesgeven er niet ge
makkelijker op. Toch paste dit precies in de
onderwijskundige ontwikkeling die in de jaren
zeventig in Nederland plaatsvond. Leerlingen
van verschillende niveaus bij elkaar in de klas
plaatsen en niet te vroeg voorsorteren, was
namelijk de essentie van de Middenschool. Die
kende in de politiek felle voor- en tegenstanders.
Roncalli nam tussen 1974 en 1983 deel aan het
experiment Middenschool. "Om onderwijskun
dige redenen, maar ook om financiële", zegt
Van der Werf. "De school kon de extra gelden
van het Ministerie goed gebruiken." Deelname
aan het Middenschoolexperiment bracht een
stroom van onderwijskundigen richting Bergen
op Zoom op gang. Hoogbergen schreef in het
boek 75jaar Ons Middelbaar Onderwijs"Het
experiment eigen tempo werkwijze heeft beslist
niet te klagen over gebrek aan belangstelling.
Er zijn conferenties waaraan niet alleen docen
ten en schoolleiders deelnemen, maar ook we
tenschapsmensen van naam." Sommigen waren
enthousiast, anderen minder. Externe begelei
ders noemden de eigen tempo werkwijze "één
De Waterschans 2 - 2017
96
'A^souw
i il in I
"SCH«-«oNCalli
Afb. 10. De kaart, het symbool van de vrije of eigen tempo
werkwijze.
TAAK KAART VAN-
BOVENBQUW
Daium
_Necferfands
Utterly
TAAKKAART VAN:
TAAK1
1, Nederlands
2.
Sti-j
'eefdztum-
sc"°u*mMEEi
Streefdatum:
SCHOLENGEMEENSCHAP RONCALU
Streefdatum:
SCHOLENGEMEENSCHAP RONCALLI
KLAS
BOVENBOUW
