muntciroulatie F.de Roovere(177 munten)
2
No? Nv
pijpen. Dankzij de merken op de pijpen en de
aardewerkscherven werd duidelijk dat de kuilen
uit het tweede kwart van de achttiende eeuw
dateren (1 725-1 750). Mede dankzij de boven
genoemde goedwillende detectoramateurs kon
ook een aantal van 177 munten gedetermineerd
worden dat op en rond de terre is gevonden. In
bijgaande grafiek (afbeelding 12) is goed te zien
dat er pieken van dateringen zijn rond 1628,
toen het fort werd aangelegd, en in de decennia
tussen 1 750-1 790, waarschijnlijk samenhan
gend met de verbeteringen van de linie in de
jaren 1758-1759 en de grootschalige verande
ringen van het fort in 1784.
Besluit
Fort De Roovere was van 1628 tot 1784 een be
sloten eiland van ruim 90 bij 90 meter met wo
ning, kazernes en bijgebouwen. De majoors
woning zal doorlopend bewoond zijn geweest,
maar de kazernes waren alleen bezet als dat
nodig was: bij oorlogsdreiging. Over het alge
meen moet het een tamelijk stille plek zijn ge
weest, vooral in de periode tussen de Vrede van
Munster in 1648 en het Franse beleg in 1747.
In 1784 besloot men om de westelijke helft van
de wallen af te graven, ook Moermont en Pins-
sen ondergingen dat lot, en om grote buiten
werken aan te leggen, zogenaamde tenailles. De
resterende wallen verloren toen hun onderwal
en werden rechtgetrokken tot één hoge helling
met borstwering, die thans in volle glorie her
steld is.
Het fort werd in 1816 buiten gebruik gesteld,
maar pas in 1854, na de Belgische Opstand,
ging het over naar de Dienst der Domeinen.
Niet lang daarna werden de gronden aan par
ticulieren verkocht en toen werden ook de ge
bouwen gesloopt. In menig Halsters huis zullen
nog stenen van het fort zitten.
Toch is de ondergrond niet helemaal verloren.
Er werden immers maar negen smalle sleuven
gegraven. Mogelijk zijn er nog meer kleine trap-
keldertjes bewaard gebleven, of andere diepere
sporen. Vermoedelijk zit een deel van het kruit
huis, tenminste de aftekening daarvan, nog on
der de bestaande wal verborgen.
De resten van de poorten zijn zeker bruikbaar in
een toekomstige restauratie of verbeelding van
het verleden. De muren van de sortie kunnen
gevisualiseerd worden met moderne stenen.9
De ingangspartij eventueel ook, al is dat lasti
ger. Deze poort verdween in 1784 en de huidige
inrichting laat eigenlijk de situatie van na die
tijd zien. Het opnieuw visualiseren van deze
muren is een lastige opgave, omdat dan twee
perioden van het fort gecombineerd moeten
worden. Maar dat is een interessante uitdaging
voor de toekomst.
Noten
in
25
20
c 15
m
n
10
5
0
AW rö' kW o£>' <S>' aW t&f
decennium
Afb. 13. In deze grafiek zijn de aantallen en de datering ver
werkt van 177 op en in de omgeving van De Roovere gevonden
munten. Grafiek door Alexander van der Kallen.
De Waterschans 3 - 2017 126
1 Het onderzoek van 2008 is een jaar later verschenen als ge
meentelijk archeologisch rapport deel 13, getiteld Inventarise
rend veldonderzoek 'terre' van fort De Roovere.
2 NA, 4.OPG (Oude Plans Gebouwen), S64L. Zie ook: http://www.
gahetna.nl/collectie/archief/ead/index/eadid/4.OPG/nodes
3 Blijkens de legenda bij deze plattegronden zijn de gebouwen
opgemeten en getekend door de militaire ingenieurs Johan
Baptiste Spanoghe en Nicolaas Cornelis Tieboel.
4 Deze wachtpost is duidelijk aanwezig op de maquette. Of er
nog resten in de grond aanwezig zijn, is nog niet onderzocht.
5 Onder andere een topografische tekening van Valentijn Klotz
uit 1671 en een mogelijk eveneens door Klotz vervaardigde
tekening die thans alleen nog bekend is in de vorm van een
achttiende-eeuwse kopie met een opschrift van Andries
Schoemaker. Zie J.H. van Mosselveld en W.A. van Ham, Teke
ningen van Bergen op Zoom, Bergen op Zoom 1973, nummers
91 en 92. De topgevels in de lange zijden zijn ook in de ma
quette te zien.
6 West-Brabants Archief, KM 209.
7 De ronde vorm van de kuil waarin de beenderen lagen, wees
eerder op een bomkrater dan op een grafkuil.
8 De bodem van de gang moet een stuk lager gelegen hebben
dan het maaiveld op de terre. Toch werden er geen resten van
een trap of helling gevonden, waarlangs de sortie bereikbaar
was.
9 Het originele steenoppervlak is daar te kwetsbaar voor.
