A. en C. Snoeyers en C. Kros, radioteLegrafisten
uit Roosendaal, die als seiners en opnemers
zouden fungeren. Verder personeel zouden we
mogelijk nog uit Breda kunnen verkrijgen.
Natuurlijk moest er in code geseind worden en
dus was het nodig een aparte codegroep aan te
werven en het personeel daarvan op te leiden.
De chef van de gehele gecombineerde dienst
werd in Breda geïnstrueerd door de comman
dant van de radiopost den Gewestelijke Com
mandant de heer Paul Windhausen, leraar aan
het Onze Lieve Vrouwe Lyceum aldaar. ALs
codemensen traden o.a. op C.J. Adriaansen en
H. van Beek, beide distributieambtenaren, die
met enige anderen, die Later afgevaLLen zijn,
zich regeLmatig oefenden in het coderen en de
coderen van een gegeven tekst voLgens een
dageLijks wisseLende code. Een gunstige pLaats
voor de antenne werd gevonden: op de binnen
pLaats van het terrein van de firma De MeuLe-
meester aan de Moeregrebstaat, vLak bij de
Gevangenpoort. Een uitstekende geLegenheid
tot opsteLLen van de toesteLLen in het daar aan
wezige kantoortje was voorhanden, aLsmede
de mogeLijkheid tot uitwijken door de er achter
geLegen tuinen voor het gevaL er onraad mocht
dreigen. Voor aLLe zekerheid verschafte de heer
Touw ons nog een nieuw zendapparaat, dat met
twee Lampen werkte (het eerste was een 1-Lamps
apparaat). En een oefening daarmee op de nieu
we pLaats Lukte voortreffeLijk: over en weer een
uitstekende ontvangst. ALLes was voor eLkaar."18
Dit aLLes moest natuurLijk in het diepste geheim
gebeuren. Ook moest ervoor gezorgd worden
dat zo weinig mogeLijk mensen wisten wie wat
deed, ook binnen het verzet zeLf, zodat niet een
man aLLes kon verraden en het makkeLijk werd
voor de Duitsers om aLLe betrokkenen te achter
haLen, met aLLe daaraan verbonden consequen
ties. Dat betekende dat aLLes over veeL schijven
Liep en er teLkens andere mensen bij betrokken
waren die aLLeen hun eigen taak kenden en
andere contacten hadden. Een mooi voorbeeLd
hiervan vinden we in de beschrijving van de oe
fening van de radio- en verbindingsdienst.
"Op 18 juLi 1943 werd een oefening gehouden
door de radio- en verbindingsdiensten. In de
vroege ochtend kwam bij de Districtscomman
dant zogenaamd het sein A binnen, dat wiL
zeggen de mededeLing dat de D.Ct. en de radio
dienst zich gereed moesten maken. De D.Ct.
kLeedde zich om en fietste naar de HaLsterseweg
waar hij de chef van de radiodienst porde. Deze
wekte op zijn beurt de ordonnans C.J. OudesLuys,
die aanstonds met een vooraf besproken waar-
schuwingssein de radiomensen naar de Moere-
grebstraat en de codemensen naar de Gevan
genpoort opriep. Nu werd opzettelijk, om niet
te veeL Luchtrumoer te maken, niet in werkeLijk
heid geseind. Zo is er op de radiopost een in de
code van de dag opgesteLd teLegram aLLeen met
een zoemertje ten gehore gebracht en door de
aanwezigen op het gehoor opgenomen. Door
een huLp ordonnans werd dit codeteLegram over
gebracht naar de Onze Lieve Vrouwe poort, waar
het door de codemensen, die inmiddeLs het
sLeuteLwoord van de dag hadden opgekregen en
die daarmee hun ontcijferings-tabeL hadden
opgesteLd, werd gedecoreerd. De chef van de
ordonnans-dienst zat te wachten en zodra de
tekst ontcijferd was ging hij ermee op weg naar
zijn mannen, die het bericht door moesten bren
gen naar de buitengemeenten, vanwaar vervoL
gens een contraordonnans terug moest komen
naar de aan de Moerstraatsebaan in de boerderij
van Suus Franken gevestigde voor meLdingspost.
Zo konden we nauwkeurig nagaan, hoeveeL tijd
aLLes vergde: het opkLoppen van het personeeL,
het inrichten van de radio-post, het opnemen
van het teLegram, het overbrengen naar de code
afdeLing, het decoderen van het bericht en het
overbrengen van de orders heen en weer. Dan
konden wij bij een voLgende gecombineerde oefe
ning aLLes nog vLugger zien kLaar te krijgen. Maar
de voLgende oefening is nooit gehouden; daar
heeft de S.D. voor gezorgd."19
Afb. 10. Voorbeeld van zendapparatuur zoals die door het
verzet gebruikt werd. Foto Wipikedia.
135
De Waterschans 3 - 2017
