sestraat sectie G 4274, verkoper C. Damen, koper C. Crusio.
6 WBA, Burgerlijke stand Bergen op Zoom, huwelijksregister
1876, akte 52, huwelijk C. Crusio-P. Dietvorst. Vaders Philip-
pus Crusio en Marijnus Dietvorst waren beiden hovenier van
beroep. In de bevolkingsregisters van Bergen op Zoom over
de periode 1860-1920 werd Cornelis Crusio als hovenier en
voerman vermeld. In geboorte- en huwelijksakten van zijn
kinderen vonden we naast de genoemde beroepen ook de
vermeldingen arbeider en, in het huwelijksregister 1908,
akte 9, huwelijk Crusio-Tempelaars, fruithandelaar.
7 WBA, Bouwvergunningen Bergen op Zoom (BV BoZ),
1899/3311.
8 WBA, NA BoZ, notaris W.J. van Gruting, akte 36 van 9 febru
ari 1917, Wouwsestraat sectie G 4274, verkoper C. Crusio,
koper W.C. Crusio.
9 WBA, BR BoZ, 1900-1920, deel 6 C, folio 68: inschrijving aan
de Lievevrouwestraat B 53 op 2 december 1907.
10 www.delpher.nl Collectie Museum voor Communicatie. In de
Naamlijst 1934 wijzigde de vermelding in: "Crusio, A. Cho
colaterie, lunchroom, Kremerstraat 8"; Brabants Historisch
Informatie Centrum (BHIC), Kamer van Koophandel voor
West-Brabant, 1922 - 1989, (KvK) inventarisnummer 240/
dossier 721. In 1921 trad de Handelsregisterwet samen met
de Wet op de Kamer van Koophandel in werking. De Bergse
Kamer van Koophandel ging in het voorjaar van 1922 op in
de Kamer van Koophandel voor West-Brabant.
11 WBA, Bibliotheek, Depot collectie 349 nummer 6800, Bergen
op Zoomsch adresboek, N.V. Drukkerij 'De Zoom', Bergen op
Zoom 1925, p. 26. (N.B. ab usievelijk in de collectie opgeno
men onder de titel Adresboek van Bergen op Zoom)
12 BHIC, KvK, inventarisnummer 531/dossier 7452.
13 BHIC, Bewaarder der Hypotheken en van het Kadaster te
Breda, Administratie der Hypotheken, Hulpregister nummer
4 Breda (HR), inventarisnummer 1697 nummer 59, Bos
straat 9, verkoper P.Ph.J. de Graauw, koper A. Crusio, nota
ris A.H.H.A. Krootjes, Bergen op Zoom, 16 augustus 1941.
Adrianus verkocht het pand in 1956 aan zoon Piet: ibidem,
inventarisnummer 2069, nummer 113, Bosstraat 9, verko
per A. Crusio, koper P.A. Crusio, notaris G.J.J. van Opdorp,
Bergen op Zoom, 16 november 1956.
14 BHIC, KvK, inventarisnummer 240/dossier 721.
15 WBA, BV BoZ, 1952/38.
16 Dialectgenootschap de Berregse Kamer, Van wie zijde gij d'r
één?: bijnamen uit Bergen op Zoom, Bergen op Zoom 2005, p. 19.
17 Bij de verbouwing in 1952 liet Piet Crusio de uit 1877 stam
mende winkelpui, een ontwerp van architect Cornelis P. van
Genk voor broodbakker Petrus A. J. de Graauw, vervangen
door de pui die op afbeelding 6 te zien is. De huidige on
dergevel van The Old Bakery is een niet helemaal getrouwe
kopie van het ontwerp van Van Genk.
18 BHIC, KvK, inventarisnummer 403/dossier 4188.
19 Het pand maakte deel uit van een blok van vijf identieke hui
zen met de huisnummers 14 tot en met 22 aan de zuidoost
zijde van deze straat. Van dit blok staat nog het toenmalige
nummer 14, tegenwoordig, na hernummering, nummer 64.
20 De opgave aan het Handelsregister dateerde van februari
1951. Mogelijk was de winkel al eerder geopend. Willem
kocht het pand namelijk al in 1948: BHIC, HR, inventaris
nummer 1805, nummer 44, Antwerpsestraatweg 37, ver
koper A. Kats, koper W.C. Crusio, notaris H.J. van Gruting,
Bergen op Zoom, 11 mei 1948.
21 WBA, archief 0008A, Milieuvergunningen Bergen op Zoom
1926-1971 (MV BoZ), vergunning 627.
22 BHIC, HR, inventarisnummer 1941, nummer 17, Antwerp
sestraatweg 37, verkoper W.C. Crusio, koper C.J. van Ege-
raat, notaris A.H.H.A. Krootjes, Bergen op Zoom, 15 januari
1953. WBA, BV BoZ, 1952/139, aanvraag d.d. 27 november
1952, geregistreerd op 1 december, vergunning verleend op
13 januari 1953.
23 BHIC, HR, inventarisnummer 1942, nummer 63, Wouw
sestraat 10, verkoper M.J.E. de Graauw, koper W.C. Crusio,
notaris A.H.H.A. Krootjes, Bergen op Zoom, 28 januari 1953.
Maria en Willem waren geen onbekenden voor elkaar. Maria
en haar in 1946 overleden zuster Anna, openden in 1922 hun
winkel in de Wouwsestraat. Daarvoor woonden zij in hun
geboortehuis aan de Bosstraat 9. Zie ook noot 13: Petrus
Ph.J. de Graauw was hun broer.
24 Willem verkocht in de periode 1956-1968 zijn bedrijfspan
den aan zoons Adrie en Kees: BHIC, HR, inventarisnummer
2042, nummer 87, Wouwsestraat 44, verkoper W.C. Crusio,
koper A.J. Crusio, notaris A.H.H.A. Krootjes, Bergen op
Zoom, 20 februari 1956. Ibidem, inventarisnummer 2280,
nummer 88, Wouwsestraat 10-10a, verkoper W.C. Crusio,
koper C.A. Crusio, notaris P.C. Molenaar, Bergen op Zoom,
16 oktober 1962. De clausule met de gratis bewoning door
Maria de Graauw werd in de akte herhaald. Zij heeft later
erin toegestemd naar het Sint-Catharinagesticht te ver
huizen. Zo kon het gezin Crusio-Jordans de bovenwoning
betrekken en kon beneden de winkel worden uitgebreid.
Ibidem, inventarisnummer 2569, nummer 76, Weverskat
42, pakhuis/Minderbroederstraat 3a, bovenwoning, verko
per W.C. Crusio, koper C.A. Crusio, notaris P.C. Molenaar,
Bergen op Zoom, 25 november 1968. Willem die vanaf
1938 het pand aan de Weverskat 42/Minderbroederstraat
3a had gehuurd, was in 1956 eigenaar geworden: ibidem,
inventarisnummer 2042, nummer 70, verkoper PJ.M. van
Dijk, curator over Th. Boschman, koper W.C. Crusio, notaris
A.H.H.A. Krootjes, Bergen op Zoom, 20 februari 1956.
25 WBA, BV BoZ, 1964/52, 1965/44. WBA, MV BoZ, vergunning
1416 C.A. Crusio, vergunning 1471 A.J. Crusio.
26 BHIC, HR, inventarisnummer 2681, nummer 117, Wouw
sestraat 42 beneden, verkoper A.W. Kamerbeek, koper A.J.
Crusio, notaris P.C. Molenaar, Bergen op Zoom, 17 novem
ber 1970. Later werd ook de bovenverdieping aangekocht.
Adrie verkocht Wouwsestraat 42-44 in 1981 aan zoon Wim:
BHIC, Kadasterviewer, Kadastrale legger Bergen op Zoom,
artikelen 11348 A.J. Crusio, 22491 W.J. Crusio, verkoop
genoteerd in dienstjaar 1982.
27 WBA, BV BoZ, 1987/276.
28 www.delpher.nl Nieuwsblad van het Noorden van 13 januari
1981, De Telegraaf van 13 januari 1981.
29 WBA, BV BoZ, 1987/4.
30 Gerard werd op 28 december 1993 eigenaar van het pand
aan de Wouwsestraat 10.
31 Alex Meijer en Co (sinds 1839) was een Amsterdamse kof-
fiebrander. Simon Levelt, eveneens een Amsterdamse kof-
fiebrander, nam de firma in 1971 over. Het koffiemerk Alex
Meijer is tegenwoordig onderdeel van de Sligro Food Group;
Johann Jakob (Jean) Tobler (1830-1905) was chocolatier
in Bern, Zwitserland. In 1899 richtte hij met zijn zoons een
eigen fabriek op: Fabrique de Chocolat Berne, Tobler Cie.
Zoon Theodor kreeg in 1900 na het terugtreden van zijn
vader de leiding over het bedrijf. Hij ontwikkelde met neef
en productieleider Emil Baumann in 1908 de driehoekige
Tobleronechocoladereep gemaakt van Zwitserse melkcho
colade, amandel, honing en noga. Toblerone is nu onderdeel
van Mondelëz International, Inc., een Amerikaans multinatio
naal voedselconglomeraat.
151
De Waterschans 3 - 2017
