1519 had hij zijn priesterwijding ontvangen en
was vóór zijn definitieve aantreden reeds kape
laan geweest in Roosendaal. Ook was hij profes
sor in de theologie, prior en lector van de abdij
te Tongerlo geweest en pastoor in Vissenaken,
Tongerlo en Oevel. Vanaf 16 mei 1527 tot zijn
dood op 8 januari 1570 was hij pastoor van
Roosendaal. Hij was actief als kettervervolger
(als inquisiteur) en hij schijnt volgens het necro-
logium van de abdij van Tongerlo als herder suc
cesvol te zijn geweest in het beschermen van de
schaapjes van zijn kudde tegen de ketterse (ge
reformeerde) wolven. Hij was "Iemand die meer
uitblonk in geloofsijver boven zijn konfraters" en
overleed zelfs in de geur van heiligheid.12
Betaelt by adtvyse
Het advies van de stadhouders en rentmeesters
om de betaling goed te keuren en de uiteindelij
ke goedkeuring door de markies, was een diplo
matieke afweging. Het was niet ongebruikelijk
dat voor de aankoop van glas-in-loodvensters
een beroep werd gedaan op meerdere potentië
le mecenassen, ook op personen zonder directe
relatie tot de ontvangende partij. Een directe
of persoonlijke band tussen de markies en de
pastoor hoeft niet bestaan te hebben om een
schenking te rechtvaardigen. Een schenking
vond vaak plaats in reactie op een hulpvraag.
Omdat glas-in-loodvensters kostbaar waren,
werden vermogende en machtige personen
hiervoor benaderd.13 Als hoge edelman was
Antonius van Bergen niet onbelangrijk noch
onbemiddeld. Een schenking had behalve een
praktisch doel een bijkomend voordeel, name
lijk zelfrepresentatie. Die schenking vormde
namelijk een tastbaar bewijs van iemands rijk
dom, mecenaat en netwerk. In dit geval straalde
de gift niet alleen af op de pastoor, maar ook
op de pastorie. Daarmee was deze gift ook een
signaal aan de abdij van Tongerlo, waarmee de
markies wél een directe, zakelijke band had. De
Afb. 5. Een vensterglas met het wapen van Glymes-Bergen in
het Markiezenhof, twintigste eeuw. Foto auteur.
Afb. 6. Gebrandschilderd glas van circa 1557 met het wapen
van Bergen in de Sint Janskerk te Gouda (glas 14, detail C5).
Fotocollectie RCE, foto C.S. Booms.
167
De Waterschans 4 - 2017