Confiscaties van de Raad van Beroerten in
Bergen op Zoom
Joey Spijkers
Het is vierenhalve eeuw geleden dat de Nederlandse Opstand begon en daardoor herdenken we in
Bergen op Zoom wat bijzondere jubilea. Zo was het op 21 mei precies 450 jaar geleden dat de laat
ste markies uit het geslacht Glymes, Jan IV, overleed. Ik wil stilstaan bij een andere gebeurtenis
in dat jaar: op 23 december 1567 werd een brief ondertekend door de hertog van Alva, landvoogd
van de Nederlanden, waarmee hij twee commissarissen van de Raad van Beroerten opdracht gaf
om naar Bergen op Zoom te gaan en onderzoek te doen naar de ketters en rebellen. Deze commis
sarissen, Francois Hinckart en Nicolaas van der Stegen, moesten informatie verzamelen om de
processen te voeren en de goederen van de verdachten confisqueren1.
Fernando Alvarez de Toledo, hertog
van Alva, was in de zomer van 1567
aangekomen in de Nederlanden met
de taak om orde op zaken te stellen
in een gebied waar de ketterij welig
tierde en tot grote ontsteltenis van
koning Filips II zelfs een beelden
storm had plaatsgevonden. De Raad
van Beroerten, in het Frans de Con-
seil des Troubles en de volksmond
ook wel bekend als de Bloedraad,
werd op 20 september opgericht als
een uitzonderingsrechtbank om de
daders van alle opstandigheden te
berechten.2 Ook markies Jan IV van
Bergen werd postuum veroordeeld
wegens majesteitsschennis.
In totaal werden 8.568 mensen ver
oordeeld, van wie er 'slechts' 1083
daadwerkelijk werden geëxecu
teerd.3 De anderen waren halsover
kop gevlucht. Een enorm deel van
de werkzaamheden van de Raad
had dus te maken met de confisca
tie van de goederen van in absentia
jorfl (f
ff iVavrif
'Hrtmr
Hjf wr ock MWIK
Afb. 1. Alva als bloeddorstig monster en
plunderaar van de rijkdommen van het land.
Hij vreet aan een onschuldig kind en steelt de
beurs van arm en rijk. Aan zijn voeten liggen
de onthoofde graven van Egmont en Horne. Ets
door onbekende kunstenaar, circa 1572, col
lectie Rijksprentenkabinet.
JUOCfUf
f
GtHvwfn iwt [im.
Duf Wwt Van U.ttJv
173
De Waterschans 4 - 2017
