*V.^S VATslDCfV-SCH'^
\t-,AbAMSE PE
O vsfceq
v y\ Cl *T
Het Cordewagencruyersambacht
Het Arbeidersgilde van Bergen op Zoom bestond
reeds in 1431.7 Sinds 1491 stond het ook bekend
onder de naam Cordewagencruyers, ofwel krui-
wagenkruiersambacht. De oudste keur van dit
gilde dateert uit 1571. Vanwege het groot aantal
leden zijn de bierkruiers later een afzonderlijk
gilde begonnen. Het arbeidersgilde was een
groot gilde met veel leden. Ieder jaar voor Drie
koningen (6 januari) dienden de leden een lijst
met namen in te leveren bij het stadsbestuur,
waaruit de deken en drie of vier gezworenen ge
kozen konden worden. In 1754 waren er volgens
opgave van het gildebestuur 86 gildebroeders.
De gildebroeders zorgden voor het lossen van
schepen en het bezorgen van de lading bij de
klant. Voor ieder product dat bezorgd moest
worden gold een vastgesteld tarief. Het stads
bestuur stelde deze tarieflijst vast. Iedere inwo
ner kon zodoende zelf zien wat de transportkos
ten van de bestelde producten waren. In feite is
dit vergelijkbaar met de tegenwoordige zzp'ers
die voor tal van bedrijven pakjes bij klanten be
zorgen. Ook in de periode voor 1810 waren deze
transportarbeiders kleine zelfstandigen, maar
dan in het bezit van een kruiwagen, later ook in
bezit van een paard met wagen. Zij moesten lid
zijn van het gilde waarvoor zij volgens de keur
maar liefst twaalf caroligulden en één stuiver
als inkomgeld moesten betalen. Een derde van
dat bedrag ging naar de drossaard, een derde
naar de schepenen en een derde naar het gilde.8
De stuiver was bedoeld voor de gildeknecht of
gildeknaap.
Men moest dobbelen, ook wel smakken genoemd,
om het werk te krijgen. Men hanteerde daarbij
een vast systeem. Het dobbelen of smakken
deed men op de blauwe steen voor het gildehuis
bij het Spui. De situatie rond het Spuihuis zag
er destijds heel anders uit dan tegenwoordig
rond het huidige gebouw uit 1838-1839. Voor-
Afb. 2. De gildekom van de andere kant, foto Cees Vanwesenbeeck.
185
De Waterschans 4 - 2017
