7'
s
CftrJrtme $M~2&7n0fMSü ft(M
;fiUG.D. BAT.)
.BIBL
"*GKtp/M*4 ÓU&tMJ
fljrfOL £?«w*
...Jf
het meest waardevolle geschenk, omdat dat
zorgt voor onsterfelijkheid.19
Een brief van de aartsbisschop
Eveneens op 6 april had Willem van Bergen een
persoonlijke brief gestuurd aan de auteur (zie
transcriptie en vertaling). De adressering en
hoofdtekst van deze brief zijn vermoedelijk ge
schreven door een klerk, want het handschrift
is anders dan dat waarin de brief ondertekend
is (afb. 7, 8, 9). De teneu r van de brief was po
sitief: de aartsbisschop sprak zijn bewondering
en dank uit en gaf toestemming om het werk te
laten drukken.
Aan deze brief zien we hoe men authenticiteit
van geloofsuitingen en publicaties waarborgde.
Ten eerste is dit een schriftelijke bevestiging
van de toestemming die nodig was om over de
mirakels te publiceren. Willem schreef dat de
door Lipsius beschreven wonderen zowel over
eenkomen met belangrijke geschriften van de
Kerk als bevestigd worden door uitgesproken
geloofsgetuigenissen en de overlevering van hun
voorouders. Dit steunen op zowel geschre
ven als mondeling overleverde bronnen is een
kerkelijke, specifiek katholieke traditie. In de
protestantse kerk werd uitsluitend gebouwd op
schriftelijke bronnen.20 Daarom nam Lipsius
ter verantwoording schriftelijke bronnen op van
kerkelijke auroriteiten die de wonderbaarlijke
eigenschappen van het beeld onderschrijven.
Tegelijkertijd was het boek belangrijk voor de
aartsbisschop. Die benadrukte het belang van
de mondelinge getuigenissen als tweede pij
ler voor authenticiteit van religieuze zaken. Hij
wenste "dat dit werk zal aantonen dat bij voor
komende gelegenheden mijn werk met het uwe
gebruikt zal kunnen worden". Zo konden de
aartsbisschop en de hoogleraar elkaar helpen
en elk op hun samenwerking steunen.
Afb. 7. Het droogstempel (rechts) en het deels onleesbare adres op de brief van Willem van Bergen aan Justus Lipsius, die in
opgevouwen toestand aan de buitenzijde zichtbaar waren, 1604. Foto auteur, 2016.
Afb. 8. Signatuur van Willem van Bergen onderaan de brief en
een eigendomsmerk van de Universiteitsbibliotheek Leiden.
Foto auteur, 2016.
13
De Waterschans 1 - 2018
