ter van toets is dan je in het door jou gestuurde
schilderij ziet. Dat is wat verfijnder en subtieler.
Ik vond daar ook wat het wel was: Johan Pietersz
Schoeff (Antwerpen 1608/1609 - Bergen op Zoom
in of na 1666). Van 1638 tot 1648 in Den Haag.
Het schilderij is afgebeeld en vermeld in: H.-U.
Beck, KünstLer um Jan van Goyen, Maler und
Zeichner, Doornspijk, 1991, nr. 1143."
Het bericht van Jeroen GiLtaij werd door Rozan-
ne direct naar mij doorgemaild en toen ik het
las, moest ik even naar adem happen. Schoeff?
Hadden we werkelijk een schilderij van Johan
nes Schoeff in huis?
In De Waterschans
De onverwachte identiteit van het mysterieuze
schilderijtje bracht me van mijn a propos, want
aLs werk van deze kunstenaar was het schilde
rijtje plotseling van grote waarde voor Bergen
op Zoom en voor het Markiezenhof. Johannes
Schoeff is een zo goed aLs onbekende, maar bij
zondere zeventiende-eeuwse Landschapsschil
der. Hij heeft sLechts een kLein oeuvre nageLaten
dat echter van hoge kwaLiteit is, zodoende is zijn
naam aLLeen bekend bij connaisseurs, bij echte
kenners en Liefhebbers. De Laatste periode van
zijn Leven heeft Johannes Schoeff in onze stad
doorgebracht, en dat is wat hem voor ons zo
interessant en beLangrijk maakt.
Ook ik had nooit van Schoeff gehoord, tot ik
enkeLe jaren vóór Schatten uit het depot toevaL
Lig een artikel over hem was tegengekomen
in De Waterschansd2 Het was geschreven door
onze voormaLige redacteur Rochus van den
Bergh.13 Er bestaat zo goed aLs geen Literatuur
over Schoeff, vóór Rochus had eigenLijk aLLeen
de Van Goyen-speciaList Hans-ULrich Beck over
hem gepubLiceerd.14
Beck schrijft vanuit een kunsthistorisch per
spectief, hij schetst een beeLd van de kunstenaar
Schoeff. Zijn uitgangspunt is de reLatie tussen
het werk van Schoeff en dat van zijn buurman
destijds in Den Haag, de thans veeL beroemdere
LandschapsschiLder Jan van Goyen. Het artikeL
van Rochus van den Bergh heeft een andere
insteek. Rochus is een archiefvorser, hij gaat
aLLe pLaatsen Langs in het Bergse stadsarchief
waar hij vermeLdingen van Schoeff is tegenge
komen. Zodoende krijgen we een beeLd van het
sociaLe Leven van Schoeff, van de mensen in
Bergen met wie hij kenneLijk omging en van de
staat van zijn financiëLe vermogen. Het zijn in
teressante gegevens die een aanvuLLing vormen
op het weinige dat aL eerder over de schiLder
gevonden was in de archieven van Antwerpen
en Den Haag. ZoaLs verderop zaL bLijken, komen
door het onderzoek van Rochus van den Bergh
bepaaLde aspecten van het werk van Schoeff
gezien uit het
Afb. 5. Rivierge
zicht met de Grote
Kerk te Alkmaar,
noorden, olieverf
op paneel, Salo
mon van Ruysdael
1644, collectie
Stedelijk Museum,
Alkmaar.
117
De Waterschans 3 - 2018