in een ander licht te staan. Zijn artikel is in de
kunsthistorische wereld nog niet opgemerkt,
De Waterschans wordt daar kennelijk (nog!) niet
gelezen.
De gebruikelijke biografie van Schoeff luidt
ongeveer als volgt. Johannes Schoeff is waar
schijnlijk geboren in Antwerpen circa 1608. Zijn
vader, Pieter Schoeff, was juwelier en kunst
handelaar. In 1623 werd Johannes in het regis
ter van het Antwerpse St. Lucasgilde vermeld
als leerling-schilder. In 1639 bleken vader en
zoon te wonen in Den Haag, op de Bierkade,
naast Jan van Goyen. In datzelfde jaar trouwde
Johannes met Cornelia Melaenen. In 1647 vond
er in Den Haag een verkoop van schilderijen
plaats die door Van Goyen en Schoeff was geor
ganiseerd. In 1649 trouwde Schoeff in Den Haag
voor de tweede keer, met de uit Antwerpen af
komstige Anna Maillaerts. Nadat vader Pieter
ondertussen was overleden, bleek Johannes
in 1659 in Bergen op Zoom te wonen. In de ar
chieven van onze stad werd hij in 1666 voor het
laatst vermeld. Het is niet bekend waar en wan
neer Johannes Schoeff is gestorven.15
Rochus vermeldt dat Johannes' tweede vrouw
Anna een zus was van Catharina Maillaerts,
echtgenote van de Bergse notaris Adriaen van
der Creke.16 In het notarisregister van Van der
Creke blijkt Schoeff in de jaren 1650 regelmatig
als getuige voor te komen. De eerste keer is dat
in een akte uit 1653, hij blijkt dan woonachtig
te zijn "opt hoff van Stabroeck".17 Op de website
van het RKD wordt vermeld dat schilderijen van
Schoeff vanaf 1652 voorkomen in Antwerpse
boedelinventarissen.18 Beide zaken vormen een
sterke aanwijzing dat Schoeff zich kort na zijn
tweede huwelijk opnieuw in het zuiden moet
hebben gevestigd, vermoedelijk al in of direct
vóór 1652 en kennelijk aanvankelijk in Stabroek.
In 1656 werd Schoeff deken van het Bergse
St. Lucasgilde, in 1657 gezworene. Hij zal dus
zeker vóór 1656 al in Bergen op Zoom gewoond
hebben, eerder dan tot nog toe werd aangeno
men.
Rochus heeft ook ontdekt dat Schoeff een boer
derij in Stabroek bezat met land ter grootte van
22 gemet. Na de dood van zijn vader, Pieter
Schoeff, had Johannes deze van zijn moeder
als geschenk ontvangen, omdat hij zijn ouders
in een periode van financiële tegenspoed had
bijgestaan. De boerderij was kennelijk een be
legging van zijn vader geweest; hij boerde er
zelf niet, er was een pachter die het bedrijf uit
baatte. In 1660 verkocht Schoeff de boerderij,
om met het geld een huis in de Hoogstraat in
Bergen op Zoom te kopen, dat hij overigens na
Afb. 6. Hollands rivier
landschap met vissers
bootjes, olieverf op pa
neel, Johannes Schoeff
1647, veiling Sotheby's
London 11 dec 2003.
De Waterschans 3 - 2018
118
