Het balkon van het Markiezenhof.
Een derde verband tussen de
familie Van Sypesteyn en Bergen op Zoom.
Bart van Eekelen
Zoals al bekend was geworden, is de familie Van Sypesteyn op twee manieren verbonden met
Bergen op Zoom. Ten eerste was de echtgenote van Cornelis Ascanius IV van Sypesteyn, Maria de
Lange, in Bergen op Zoom geboren en had zij zich laten portretteren met Bergen op Zoom in de
achtergrond.1 Ten tweede bleek er een connectie te zijn tussen hun zoon Cornelis Ascanius V van
Sypesteyn (1722-1783) en Bergen op Zoom. Tegenwoordig zijn in het Markiezenhof namelijk be
hangselschilderingen aanwezig die afkomstig zijn uit zijn voormalige woonhuis te Haarlem.2 Er is
echter een derde verband. In het Markiezenhof is namelijk ook een bouwonderdeel aanwezig dat
afkomstig is uit het voormalige huis te Den Haag van Pieter van Schuylenburch en Maria Machteld
van Sypesteyn, zus van Cornelis Ascanius V.
Maria Machteld van Sypesteyn (Haarlem 28 maart
1 724-Haarlem 26 april 1774) groeide op in een
gezin van de gegoede burgerij. Zij was een
dochter van Cornelis Ascanius IV van Sypesteyn
(1694-1744), burgemeester van Haarlem en bal
juw van Brederode, en Maria de Lange (1 696
1744). Maria Machteld had twee oudere broers
en een jongere zus. Zij was een amateurschil
deres van portretminiaturen. In haar levensloop
komen we meerdere aspecten tegen die raken
aan het hedendaagse Bergen op Zoom.
De vader van Maria de Lange was Bonaventura
de Lange, ontvanger van de nationale fortifi
catiën in Bergen op Zoom. Hij handelde daar
naast - niet onverdienstelijk - in onroerend
goed. Een voorbeeld vormt huis Sint Anthonis
te Bergen op Zoom. Sint Anthonis lag, samen
met twee huizenblokken van twee en vier huis
jes (die respectievelijk ten westen en ten oos
ten van de achteruitgang van Sint Anthonis la
gen), in het blok tussen de Zuidmolenstraat en
de Lievevrouwestraat. Bonaventura de Lange
kocht het huis en de huisjes op 1 mei 1699 voor
respectievelijk 2.980 en 625 gulden en hij ver
kocht ze op 22 januari 1 700 voor respectieve
lijk 3.426 gulden en 19 stuivers en 786 gulden
en 10 stuivers aan meester-huidenvetter Goris
Kersseboom.3
Eerste echtgenoot: Van Schuylenburch
Maria Machteld van Sypesteyn trouwde op 9 juli
1743 in Haarlem met de weduwnaar Pieter van
Schuylenburch (1714-1764) en stond sindsdien
ook bekend als Maria Machteld van Schuylen-
burc h (afb. 1 en 2).4 Piete r van Schuylenburch
was raad en schepen van Haarlem en heer
van Moermond, Renesse en Noordwelle. Maria
Machteld en Pieter gingen op 17 juni 1743 in
Haarlem in ondertrouw en trouwden op 9 juli
1743 in Den Haag.5 Pieter bezat in Den Haag
(een deel van) het Huis Schuylenburch, gesitu
eerd tegenover de Hofvijver bij het Binnenhof
(tegenwoordige adres Lange Vijverberg 8).
Huis Schuylenburch
Dit huis was in 1678 gekocht door een voorva
der van Pieter: meester Willem van Schuylen
burch (1646-1 707). Hij was onder meer heer van
Duckenburg en schepen en burgemeester van
Den Haag. In 1715 werd het aan de oostzijde
aanpalende huis gekocht door zijn zoon, Cor
nelis van Schuylenburch (1683-1763). Na 1715
werd het oppervlak van de tuin vergroot door
dat het perceel werd uitgebreid. Ook werd het
naastgelegen huis Groot Gorcum door Cornelis
aangekocht.6 In 1715 liet Cornelis op de locatie
van deze twee huizen twee nieuwe huizen bou
wen. Het ene pand, een paleisachtig woonhuis
in eigentijdse classicistische stijl, werd zijn ei
gen woning en het naastgelegen pand, het "klijn
huis", was voor verhuring.7 Het ontwerp was
van de bekende architect/bouwmeester Daniel
Marot, maar ontstond in nauwe samenwerking
met de opdrachtgever.8 De stijl is een vorm van
barok, de Franse Lodewijk XIV-stijl, maar is een
129
De Waterschans 3 - 2018
