om een beëindiging voor het lood te vinden op
het profiel van de plaat". De houten plaat (die
11,5 cm dik is en gemaakt van moulmain-teak)
alleen weegt al ongeveer 300 kg en het gehele
balkon weegt 1.200 kg. Zowel het ijzer als het
hout zou geheel beschilderd gaan worden, zo
was het plan.30 Het ijzer werd eerst gestraald en
gemetalliseerd alvorens beschilderd te worden.
In 1970 werd besloten om het balkonhek, de
(inmiddels gewijzigde) balkonsteunen en de
ijzeren hekjes voor de ramen in de classicis
tische gevel zwart (met groen erdoor) te gaan
schilderen en de houten balkonplaat zandkleu
rig. Uitsluitend op het loofwerk van het balkon
hek wilde men bladgoud toepassen.31 Er werd in
1970 met gele verf geëxperimenteerd om proef
ondervindelijk vast te stellen hoeveel bladgoud
op het balkonhek wenselijk was. Kort daarop
werd besloten om de definitieve keuze tot 1971
uit te stellen, wanneer de gevel afgeschilderd
zou gaan worden.32 Over de balkonhekjes had
men bedacht: "een spaarzame toepassing van
bladgoud hierop zal zeker de verfraaiing van
deze gevel ten goede komen."33
Eind 1972 en begin 1973 voerde men hierover
wederom discussie. De kleuren van de hekjes
en de hoeveelheid van daarop toe te passen
bladgoud waren onderwerp van gesprek, even
als de mogelijkheid om twee loden tuinvazen
bij deze tuingevel eveneens met bladgoud te
beplakken.34 Burgemeester L.J.M. van de Laar
wilde op basis van bekende voorbeelden (paleis
Lange Voorhout en de Koninklijke Schouwburg,
beide in Den Haag) het balkonhek en alle ven
sterhekjes geheel met bladgoud beplakken,
maar architecten Canneman en De Wilde wil
den terughoudender zijn, omdat zij vreesden
dat het te veel goud zou worden. Kennelijk was
hun twijfel niet groot genoeg om het voorstel
van Van de Laar niet als besluit aan te nemen.35
Een argument voor de toepassing van blad
goud was dat het edelmetaal het ijzer en lood
beter beschermt dan verf. Het afwerken van
de hekjes en het afschilderen van de tuinge
vel werd zo lang mogelijk uitgesteld, zo werd
begin 1973 besloten.36 Het balkonhek werd,
net als de vensterhekjes in de zelfde gevel,
in 1973 geheel met bladgoud bekleed. Door
onbekende oorzaak zijn ze gaan roesten en
moest de bekleding van bladgoud in 1986, nog
voordat de restauratie geheel was voltooid, bij
18 hekjes al worden gerestaureerd. Dat werk
werd uitgevoerd door Schildersbedrijf Ad Cloïn.
De vensterhekjes werden, volgens voorstel van
Canneman, geheel donkergroen geschilderd en
alleen de centrale ornamenten werden opnieuw
met bladgoud beplakt. Het balkonhek met on
dersteuningen bleef toen ongewijzigd (afb. 8).37
In deze toestand is het balkon tot op de dag van
vandaag te bewonderen (afb. 9, 10).
Conclusie
Jan Peeters concludeerde in 2015 al: "Het aar
dige is dat deze voorbeelden twee generaties
betreffen van dezelfde familie."38 Nu blijkt dat
niet alleen twee opeenvolgende generaties,
maar ook drie leden van de familie Van Sypes-
teyn (in)direct met Bergen op Zoom verbonden
zijn.
- Maria de Lange, echtgenote van Cornelis As-
canius van Sypesteyn, had zich in 1732 laten
portretteren door Frans Decker met in het
verschiet gezicht op Bergen op Zoom, omdat
zij in Bergen op Zoom was geboren. Dit ge
schilderde stadsprofiel bleek echter verouderd
te zijn.
- Haar dochter Maria Machteld woonde met
haar echtgenoot Pieter van Schuylenburch
in Haarlem. Maria Machteld vormt niet al
leen een schakel in de tijd, maar ook in de
connecties met Bergen op Zoom. Zij en haar
echtgenoot bezaten in Den Haag een deel
van Huis Schuylenburch, waarvan later het
balkon in het Markiezenhof werd geplaatst.
En zij hertrouwde in het kasteel van Renesse,
Moermond, dat zij had geërfd van haar eerste
echtgenoot.
- Een zoon van Maria de Lange en broer van
Maria Machteld was Cornelis Ascanius V van
Sypesteyn. Hij erfde de heerlijkheden Renesse
en Moermond, inclusief het gelijknamige
kasteel. Het kasteel Moermond werd in zijn
opdracht vereeuwigd: dit is het element dat
door Jan Peeters is geïdentificeerd in een van
<Afb. 8. Van links naar rechts: koningin Beatrix, commissaris
van de koningin Houben, burgemeester Zevenbergen en res
tauratiearchitect Canneman op het balkon bij de voltooiing van
de restauratie van het Markiezenhof. Foto Thom van Amster
dam, 1987.
135
De Waterschans 3 - 2018
