Fons Gieles
en het Bergse stadsgezicht
Jan Peeters
Fons Gieles (1924-1995) was een van de aartsvaders van de Geschiedkundige Kring, een van onze
stichters, vijftig jaar geleden. Talloze malen heeft de kunstenaar Gieles de stad Bergen op Zoom in
tekeningen, prenten en schilderijen vastgelegd. Dit artikel is geschreven te zijner nagedachtenis.1
We zouden Fons Gieles geen recht doen als we
hem alleen als een maker van stadsgezichten
benoemen. Hij was een veelzijdig kunstenaar,
zowel in de technieken die hij beoefende als in
de onderwerpen die hij in beeld bracht. Van die
veelzijdigheid getuigt de website www.fonsgieles.
nl, die door de kinderen Gieles is opgezet.
Afgelopen najaar was er in het Markiezenhof een
tentoonstelling te zien die bedoeld was als eer
betoon aan de Bergse kunstenaars Joop Mijs-
bergen, Jan Wessendorp en Fons Gieles.2 Bij de
selectie van Gieles' werk voor deze presentatie
hadden de inrichters zich beperkt tot weergaven
van de stad Bergen op Zoom. Ondanks de veel
zijdigheid van de kunstenaar was dat toch een
terechte keuze. Het stadsgezicht is immers een
steeds terugkerend, wezenlijk element in zijn
oeuvre. In de tentoonstelling vormde die keuze
een prachtige tegenhanger van het werk van
Joop Mijsbergen. Stadsgezichten zijn statisch,
in de voorstelling gaat het om composities van
grote, zware volumes en de leegten daartussen.
Bijna alle werken van Joop Mijsbergen die waren
uitgekozen betroffen water, wind en lucht; ijl en
steeds in beweging. Zodoende vormde het werk
van deze twee kunstenaars elkaars complement.
Dat een belangrijk deel van het oeuvre van een
kunstenaar uit de tweede helft van de twintigste
eeuw bestaat uit stadsgezichten is opmerkelijk.
In het werk van Gieles' generatiegenoten tref
fen we ook stadsgezichten aan, maar meestal
slechts incidenteel. In het verleden was het
stadsgezicht een onderwerp dat door tal van in
dit genre gespecialiseerde kunstenaars in beeld
werd gebracht. Met name in de zeventiende en
de achttiende eeuw was dat het geval. In de
twintigste eeuw was die populariteit sterk ver
minderd; althans bij de kunstenaars. Op de markt
daarentegen is er altijd een grote vraag naar
stadsgezichten gebleven. Het publiek heeft zijn
belangstelling voor dit thema nooit verloren,
vooral waar het afbeeldingen betreft van de ei
gen woonplaats. Dit verklaart de warme sympa
thie die er tot de dag van vandaag in Bergen op
Zoom bestaat voor het werk van Fons Gieles.3
Een bijzondere voorkeur
Als vervaardiger van een groot aantal stads
gezichten in de tweede helft van de twintigste
eeuw was de kunstenaar Gieles dus uitzonder
lijk. Hoe komt dat, waarom heeft hij er zoveel
Afb. 1. Fons Gieles, foto collectie familie Gieles.
29
De Waterschans 1 - 2019
