Afb. 8. Het Nieuwe Werk van de St.-Gertrudiskerk gezien van de Kerkstraat, zitverstifttekening, Atbrecht Dürer december 1520,
collectie Stadet Museum, Frankfurt.
Gieles konden dat met de kinderen bespreken en
laten fotograferen. Talloze Bergenaren gaven acte de
présence, het was één grote, gezellige familiereünie.
4 Jan Peeters, "Stadsgezichten en geschiedenis", in De
Waterschans 48-2 (2018), pag. 94 noot 4.
5 Daphne Valentijn, "Interview met Peter Franssen", in
De Waterschans 48-2 (2018), pp. 96-99 en Jan Peeters,
op. cit. afbeeldingen 2-4, pp. 92-94.
6 Cees Vanwesenbeeck maakte mij erop attent dat het
niet zomaar bouwplaatsen zijn die Fons Gieles heeft
weergegeven, maar dat het meestal gaat om restau
ratiewerken. Dus ook hier speelde Gieles' historisch
bewustzijn een hoofdrol, met dank aan Cees.
7 In tegenstelling tot Fons Gieles was Cornelis Pronk
een tekenaar die van zijn werk moest leven. Eindeloos
veel van zijn zeer nauwkeurige topografische teke
ningen zijn in prent gebracht. Hij is het bekendst om
de levering van beeldmateriaal voor Het verheerlijkt
Nederland, Amsterdam 1745-1774, een reeks van
negen boeken met beschrijvingen en afbeeldingen van
alle Nederlandse steden en dorpen. Over Cornelis
Pronk, zie: A.W. Gerlagh, Pronk met pen en penseel,
Amsterdam 1997.
8 In 1966 betrok Fons Gieles met zijn gezin een huis aan
de Cornetis Pronkstraat in Bergen op Zoom. Maar niet
vanwege de naam van deze straat, naar ik aanneem,
dat zal wel een kwestie van toeval zijn geweest!
9 Over het bezoek van Dürer aan Bergen op Zoom
schreef Willem van Ham een lezenswaardig artikel in
de catalogus bij de kleine herdenkingstentoonstelling
in het Markiezenhof in 1970: W.A. van Ham, "Albrecht
Dürer te Bergen op Zoom 1520", in: Atbrecht Dürer,
gravures en houtsneden, catalogus tentoonstelling
Markiezenhof 1 mei-14 juni 1970, pp. 5-13.
10 Voor de volledige tekst van het dagboek in een
geannoteerde Engelse vertaling, zie: J.A. Goris en
G. Marlier (introductie), Atbrecht Dürer, Diary of his
Journey to the Nethertands 1520-1521, London 1971, pp.
50-103. Dürers bezoek aan het Markiezenhof moet
hebben plaatsgevonden tussen 3 en 7 december 1520,
Van Ham pag. 8 en Goris en Marlier pag. 77.
11 Als het om stadsgezichten gaat, verstaat men onder
een capriccio een voorstelling waarin elementen uit
de topografische werkelijkheid op een gefantaseerde
manier zijn samengevoegd. Met andere woorden: een
gedeeltelijk gefantaseerd stadsgezicht.
12 De vier Bergse tekeningen zijn gereproduceerd in de
tentoonstellingscatalogus, zie noot 9. Ze zijn in schaal
1:1 (circa 130 x 185 mm) ook gereproduceerd in Goris
en Marlier als tekening 8 tot en met 11, samen met
alle andere 23 tekeningen in het schetsboekje; Goris
en Marlier, ongepagineerd, na pag. 106.
35
De Waterschans 1 - 2019