is geëvolueerd. Dat had te maken met het ma
teriaal waaruit de koppen waren vervaardigd.
De oorspronkelijke kop was van papier-maché.
In de loop der jaren werd de kop gerestaureerd,
overgeplakt en beschilderd. Halverwege de jaren
'70 werd de kop opnieuw geboetseerd door Louis
Matthijs. Van dit model zijn meerdere polyester
afdrukken gemaakt. In de jaren '80 heeft Rini
Hagenaars een nieuwe serie koppen gemaakt,
welke in 1997 is vervangen door de huidige kop
pen. Bij het ontwerpen van een aantal koppen
zijn de foto's van Louis Weijts ter hand genomen.
Om ze zo authentiek mogelijk te maken zijn er,
voordat ze in groot formaat geboetseerd werden,
minikoppen van klei gemaakt.4 In de jaren daarna
zijn er nog enkele Gapers bijgekomen.5
uit van de verzameling van 126 kleurenfoto's ge
naamd Belgian Folklore en is in de jaren dertig
gepubliceerd door Cote d'Or - The good Belgian
chocolate. Deze foto is gemaakt in de wijk Vevié-
tois in Prés-Javais, tussen rue Raymont en rue
Marie-Henriette. Dit is een groep van Malmedi-
sche folklore: de Banes Corrantes. Deze gemas
kerde personages animeerden de optocht door
een vreugdevolle puinhoop te creëren!"6
Oud-leden van de Stichting Vastenavend wisten
te vertellen dat de koppen waarschijnlijk in Bel
gië (Brussel of Antwerpen) gekocht zijn door het
Bergse carnavalscomité van T.O.G. (Tot Ons Ge
noegen; opgericht in 1921). In het artikel Om oew'
eige aan te vergaaaaape.... in de Vastenavendkrant
van 1997 wordt er over deze koop geschreven.7
Catalogus met koppen, maskers en scherts-
artikelen - een speurtocht in het verleden
In 2013 kocht ik een Engelstalige catalogus
Illustated Price-List (afb. 14) waarin illustraties
zijn opgenomen van Masks of Cardbord, first
class gauze masks and Large heads to put on.8
Banes Corrantes
Jan van Giels (Prins Wannes II) wees me op het
boek Carnaval van Armand Sermon (Gent 2001,
p. 217) waarin een zwart-wit foto is gepubli
ceerd van een groep met precies dezelfde kop
pen als de Gapers. De bekende Gaper wordt
omringd door nog twintig aan hem verwante
koppen. Jan zag de gelijkenis en vroeg zich af of
het mogelijk "onze" koppen waren. Hij schreef
bij de foto: "Nagemaakt door Bergen?" In het
bijschrift wordt vermeld: "De kompagnies noe
men Banes corrantes - groepje lopers - verkleed
in boer in Verviers." In het archief van Verviers
is het originele albumplaatje, een ingekleurde
foto, te vinden. Via archivaris Danielle Godinas
kreeg ik nog aanvullende informatie. Zij schrijft:
"De foto van de groep grote hoofden maakt deel
Afb. 4. De Kopstukken op stap! Tekening, pen in zwart, pen
seel in kleur, Jef Hout 1937.
Afb. 5. Koppen met Prins Warringa en de Nar. Contétekening,
Louis Weijts, datum onbekend.
De Waterschans 1 - 2019
54
