De Kermis van Hoboken verschilt nogal van de
Boerenkermis in Wenen. In de oudere voorstel
ling is het standpunt van de kunstenaar veel
hoger, zodat er aanzienlijk meer mensen zijn
afgebeeld en veel meer activiteiten. Behalve
musicerende, dansende, etende, drinkende en
vrijende boeren en een nar, zoals in ons schil
derij, zijn in de tekening en de prent onder meer
ook poepende mannetjes weergegeven, een
processie en mensen die naar een toneelstuk
kijken. Ook in de Kermis van Hoboken is er een
driehoekig vaandel uitgestoken met het em
bleem van een schuttersgilde, maar daar zien
we onder het vaandel bovendien nog handboog
schutters die bezig zijn met een schietwedstrijd.
Het thema van de Boerenkermis is door een
groot aantal navolgers van Bruegel opgepakt
en in talloze variaties in schilderijen en prenten
herhaald.4 Daarbij moet bij sommige de Kermis
van Hoboken en bij andere de wat meer gecom
primeerde voorstelling van ons schilderij in We
nen als voorbeeld of bron van inspiratie hebben
gediend. Opmerkelijk is dat de navolgers in bijna
alle gevallen in hun schilderijen een driehoekig
rood vaandel herhalen. Het is niet één en het
zelfde vaandel, want het wordt steeds anders
afgebeeld, maar het is wel zo goed als altijd aan
wezig en altijd versierd met schuttersemblemen.
Heel vaak is op het vaandel ook Sint Sebastiaan
afgebeeld, zodat dit soort voorstellingen thans
niet alleen bekend staan als Dorps- of Boeren
kermissen, maar ook als Schutters- of Sebasti-
aanskermissen. Het vaandel op het schilderij in
Wenen onderscheidt zich van de vaandels op al
die varianten door een veel verder doorgevoerde
detaillering. Dit lijkt de indruk te wekken dat het
niet gaat om een generiek, maar om een speci
fiek vaandel, een vaandel dat echt heeft bestaan.
Laten we dat vaandel nader bekijken.
Het vaandel in Wenen
Het vaandel is driehoekig, gespleten en rood van
kleur. In het centrum zijn twee menselijke figu
ren afgebeeld onder een witte banderol. In de
hoeken links boven, rechts boven en onder de
Afb. 3. Dorpskermis, onbekende navolger van Pieter Bruegei de Oude. Foto RKD.
De Waterschans 2 - 2019 80
