tie niet goed te verklaren, althans niet als we
aannemen dat Bruegel in zijn schilderij een
Sebastiaansvaandel uit Bergen op Zoom of
Borgvliet nauwkeurig heeft gekopieerd.
Het schild is voorzien van een helm met helm
teken en dekkleden, wat aangeeft dat het een
wapen betreft van een persoon of een familie. Op
een schuttersvaandel mag je inderdaad een per
soonlijk embleem verwachten: dat van de plaat
selijke feodale heer of van de landsvorst. Ook aan
deze overheid was het gilde trouw verschuldigd.
Het leliewapen lijkt sterk op dat van de Bra
bantse adellijke geslachten Van Immerseel en
Van (Over-) IJssche,ook genoemd Van Isschot of
d'Yssche.11 Voor zover ik heb kunnen nagaan,
zijn er nooit relaties geweest tussen deze fami
lies en West-Brabant. Niet de Van Immerseeles
of de Van Overijssches waren heer van Bergen
of Borgvliet, maar de Glymesen. In een Bergs
of Borgvliets vaandel zou circa 1550 op deze
plaats het wapen zijn afgebeeld van Jan IV, met
de keten van het Gulden Vlies. Het wapen met
de lelies lijkt dus een vreemde eend in de bijt.
En toch is er wel een verklaring denkbaar, als
we kijken naar de wijze waarop Pieter Bruegel
in andere schilderijen blijkt om te gaan met
Afb. 9. Vaandel van het St. Sebastiaansgitde van Borgvtiet, zijde, eerste helft negentiende eeuw, 1845? Collectie Markiezenhof. Afge
beeld is de voorzijde, met Sint Sebastiaan en Sint Gertrudis.
85
De Waterschans 2 - 2019
